El Atmanın Önlenmesi Davası Açılmasının Koşulları Nelerdir?
El atmanın önlenmesi davasının açılabilmesi için;
-Davacının taşınır ya da taşınmaz mal üzerinde mülkiyet hakkı, intifa hakkı ya da kira vs gibi ayni ya da şahsi bir hakkı olmalıdır.
– Taşınır ya da taşınmaz mal üzerindeki ayni veya şahsi hakka haksız olarak el atılmış olmalı veya haksız olarak el atma tehlikesi bulunmalıdır.
El Atmanın Önlenmesi ve Ecrimisil Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Hangisidir?
El atmanın önlenmesi davasında yetkili ve görevli mahkeme taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesidir ve kesin yetkilidir. Yani yetkisiz mahkemeye açılan el atmanın önlenmesi davasında yetki hususu mahkemece re’sen incelenerek dava usulden reddedilir. Ecrimisil ise haksız işgal tazminatı olduğundan yetkili ve görevli mahkeme davalının yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesidir. Eğer el atmanın önlenmesi ile birlikte ecrimisil talep ediliyorsa o halde dava taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılmalıdır.
Elatmanın Önlenmesi Davasında İspata Yarar Hususlar Nelerdir ve Dava Açılmadan Önce Hangi Bilgiler ve Deliller Toplanmalıdır?
El atmanın önlenmesi davasında ispat yükü davacı üzerindedir. Başka bir ifade ile davacı el atmanın önlenmesi davasında, taşınmazına davalı tarafından haksız olarak elatıldığını ispatlamakla yükümlüdür. Davacı ayni ya da şahsi hakkının varlığını, tapu kayıtları ya da sınırlı ayni hakkı ya da şahsi hakkı doğuran sözleşme ile ispatlayabilir. Haksız işgalin varlığını ise gerekirse dava açmadan önce davanın açılacağı mahkemeden delil tespiti talebinde bulunarak ispatlayabileceği gibi dava sırasında yapılacak keşifle ve tanık beyanları ile de bu durum ispatlanabilir.
Elatmanın Önlenmesi Davasında Zamanaşımı Ne Kadardır ve Ne Zaman Başlar?
El atmanın önlenmesi davası herhangi bir zamanaşımı süresine tabi değildir, haksız işgal devam ettiği sürece bu dava açılabilir.
Elatmanın Önlenmesi ve Ecri Misil Talepli Davalar Birlikte ve Aynı Mahkemede Açılabilir Mi?
Davacı el atmanın önlenmesi davası ile birlikte aynı mahkemeden haksız işgal tazminatı yani ecrimisil talebinde de bulunabilir. Bunun gibi haksız olarak inşa edilen yapının kaldırılması, haksız el atma nedeniyle malda hasar durumu söz konusu ise malın eski hale getirilmesi gibi taleplerde de bulunabilir.
Elatmanın Önlenmesi ve Ecrimisil Davalarını Kimler Açabilir? Zilyet Olanın Dava Açma Hakkı Var Mıdır?
El atmanın önlenmesi davasını mal üzerinde ayni ya da şahsi hakkı bulunan kişiler açabilir. Bu davayı açacak kişiler malın sahibi olabileceği gibi mal üzerinde intifa hakkı gibi sınırlı ayni hakkı bulunan ya da şahsi hakkı bulunan kişiler de olabilir. Zilyet mal üzerinde fiili hakimiyeti bulunan kimsedir. Buna göre mal üzerinde sınırlı ayni hakka ya da şahsi bir hakka dayanan zilyet de el atmanın önlenmesi davası açabilir. Eğer davacı ayni ya da şansi hakka değil de bizzat zilyetliğe dayanıyorsa TMK 713. madde uyarınca mülkiyeti kazandırıcı zamanaşımının koşullarının gerçekleştiğini kanıtlamalıdır, aksi halde açılan davada artık el atmanın önlenmesinden değil TMK’nın 91-94 hükümlerinde düzenlenen zilyetliğin korunması davasından bahsedilir.
Elbirliğine ve Paylı Mülkiyete Konu Taşınmazlar Bakımından Hak Sahiplerinin Birbirlerine Açacakları El Atmanın Önlenmesi ve Ecrimisil Davaları Açılması Mümkün Müdür ve İzlenecek Prosedür Ne Olmalıdır?
Elbirliğine ve paylı mülkiyete konu taşınmazlar bakımından hak sahiplerinin birbirlerine karşı el atmanın önlenmesi ve ecrimisil davası açması mümkündür. Her paydaş kendi payı oranında el atmanın önlenmesini isteyebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus ecrimisil davasındaki intifadan men hususudur. Elbirliği mülkiyetinde dahi paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanmasına engel olan ortaklar aleyhine elatmanın önlenilmesi davası açabilirken, elbirliği mülkiyetinde de paylı mülkiyette de paydaşlar (kural olarak) intifadan men edilmedikçe birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men, paydaşın diğer paydaşlar tarafından taşınmazı kullanmasının yasaklanmasıdır. Buna göre paydaşlar arasında görülecek ecrimisil davasından evvel intifadan men koşulu gerçekleştirilmezse ecrimisil talebi başka bir araştırmaya girilmeden mahkemece reddedilecektir. İntifadan men koşulunun istisnaları ecrimisile konu taşınmazın doğal ürün veren ya da hukuki semere getiren bir yer olması; aynı şekilde paydaşın men iradesine daha önceden bir dava ile ortaya koymuş olması ve paydaşlardan birinin kamu kurumu olması ve ecrimisile konu yerin kamuya tahsis edilmiş olması halledir. Bu üç istinai halde de ecrimisil davası açmak için intifadan men koşulu oranmaz.
Elatmanın Önlenmesine Dair Dava Örnekleri Nelerdir?
El atmanın önlenmesi mülkiyet hakkına; sınırlı ayni haklara (intifa hakkı, irtifak hakkı, sükna hakkı, ist yapı hakkı, geçit hakkı, su ve kaynak hakkı vs.); şahsi hakka ( kiracılık gibi) karşı gerçekleşebilir. Bu nedenle kaynağına göre el atmanın önlenmesi davaları, miras payına vaki el atmanın önlenmesi davaları; imar çapına el atmanın önlenmesi davaları, paydaşın paydaş aleyhine açtığı el atmanın önlenmesi davaları ve komşuluk hukukundan kaynaklanan el atmanın önlenmesi davaları gibi davalar olarak karşımıza çıkabilir.
Elatmanın Önlenmesi Davasında Karar Ne Zaman ve Ne Şekilde İcraya Konulmalı ve İcra Edilmesi İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre el atmanın önlenmesine konu taşınmazın aynına ilişkin olarak taraflar arasında bir ihtilaf yoksa o halde kararın icrası için kesinleşmesini beklemeye gerek yoktur. Ancak aynına ilişkin ihtilaf varsa, mesela her iki taraf da mülkiyet iddiasında bulunuyor ise, o halde kararın icra edilmesi için kesinleşmesinin beklenmesi gerekecektir.
İlişkili Bir Dava Olan “Kal Davası” Nedir ve Hangi Hallerde Açılır? Alınan Karar Nasıl İcra Edilir ve İcra Bedeli Nasıl Alınır?
Kal başka bir ifade ile yıkım davası haksız el atmanın yapı yapmak, ağaç dikmek ya da kendi taşınmazı üzerine yaptığı yapıyı komşu taşınmaza taşırmak suretiyle gerçekleşmesi halinde söz konusu olmaktadır. Bu durumda davacı el atmanın önlenmesi ile birlikte muhdesatın yıkılması yani kal’i ya da sökülmesini de talep edebilir.
Kiracıya Karşı Hangi Hallerde Elamanın Önlenmesi Davası Açılmalıdır?
Kira sözleşmesi uyarınca taşınmazın tahliyesine karar verildiği hâlde kiracı taşınmazı tahliye ve teslim etmiyorsa, kendisine karşı elatmanın önlenmesi davası açılabilir. Hatta bu durumda Yargıtay’a göre TCK m. 154 hükmündeki hakkı olmayan yere tecavüz suçu oluşur. (Yargıtay 8.CD, 2021/4228 E. ve 2023/162 K.)
Tapusuz Taşınmazlarda El Atmanın Önlenmesi ve Ecrimisil Davası Açılması Mümkün Müdür?
Öğreti ve uygulamada kabul edildiği üzere, taşınmazların tapusuz olmaları bu kanun kapsamındaki korumadan faydalanmalarını engellemez. Tapusuz bir taşınmazın el atmanın önlenmesi davasına konu olabilmesi ise taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkının kazanılmış olmasına bağlıdır. Dolayısıyla örneğin mülkiyeti kazanmak için TMK m. 713 hükmünde öngörülen olağanüstü kazandırıcı zamanaşımının dolmasını bekleyen birisi bu süreçte meydana gelen müdahalelere karşı, henüz mülkiyet hakkını kazanmadığı için, el atmanın önlenmesi davası açamayacaktır. Mülkiyet hakkına konu olmayan bir taşınmaza gerçekleşen müdahalelerin engellenmesi için mülkiyet hakkına dayanan el atmanın önlenmesi davası değil zilyetliğe dayanan ve TMK m. 983’te düzenlenen saldırıyı sona erdirme davası açılabilir (Mehmet Ayan, Eşya Hukuku II (Mülkiyet), 9. Baskı, İstanbul 2016, s. 146).
Ecrimisil Davasında Tazminat Azami Ne Kadarlık Bir Kullanım Süresine Dair İstenebilir? Kanun Bu Konuda Ne Gibi Sınırlamalar Öngörmüştür?
Ecrimisil ise bir çeşit haksız işgal kira tazminatı olduğundan 5 yıllık zamanaşımı süresine tabi olacaktır. Buna göre dava tarihinden itibaren geriye doğru 5 yıldan önceki dönemlere ilişkin ecrimisil bedeli zamanaşımına uğramış olacaktır. Burada dikkate edilmesi gereken husus ise zamanaşımının bir def’i olduğu ve davalı tarafça ileri sürülmediği takdirde mahkemece dikkate alınmayacağıdır. Davalı tarafından zamanaşımı def’i ileri sürülmediği takdirde davacı dava tarihinden itibaren geriye doğru 5 yıldan fazla süre için de ecrimisil talep edebilecektir.
