Uzlaşma esasen bir ceza muhakemesi kurumudur ve belirli suçlarda mağdur veya suçtan zarar gören ile suç failinin uzlaşmasına ve sonucunda tarafların edimlerini yerine getirerek sürecin sonlandırılmasını ifade eder.
Uzlaşmanın yapılabilmesi için belirli koşulların bulunması gerekir. Buna göre;
1- Suçun Uzlaşma Yapılabilecek Suçlardan Olması
2-Suçun İşlendiğine ve kamu davası açmaya dair yeterli Şüphe ve Oluşturacak Delil Bulunması
3-Fiilin Soruşturulabilir Olması
4-Tarafların Uzlaşma Teklifini Kabul Etmesi
Trafik kazalarında anlaşma ise maddi hasarlı trafik kazalarında söz konusu olan ve kolluğun olaya müdahil olmadan kazanın meydana gelmesine dair bir Kaza Tutanağı’nın her iki tarafın imzasıyla kayıt altına alınarak yetkili sigorta şirketlerinin olaya müdahil olarak sürecin sonuçlandırılmasını amaçlayan bir anlaşmayı ifade etmektedir.
Anlaşma, kazanın meydana gelmesine dairdir ve buna ilişkin tanzim edilen Tutanak sonrasında sigorta şirketlerinin Eksper İncelemesine tabi tutularak meydana gelen kazada kimin ne kadar kusurlu olduğuna karar verilerek işlem yapılır.
Trafik kazalarında yaralama ve ölüm söz konusu ise eylemin taksirle işlendiğini kabul etmek gerekmektedir. Bu durumda bilinçli ve bilinçsiz taksir söz konusu olacaktır.
Kanuna göre taksirle ölüm suçlarında uzlaşma yapılamaz. Taksirle yaralama (TCK m.89/1-2-3-4) suçlarında ise uzlaştırma yapılabilir.
Hangi Trafik Kazaları Uzlaşmaya Tabidir?
Yaralama meydana gelen trafik kazaları bakımından yalnızca uzlaşmaya gidilmesi mümkündür.
Yaralama ve ölüm meydana gelmeyen trafik kazaları maddi hasarlı trafik kazasıdır ve bu kazalara yönelik şikayet söz konusu olmadıkça herhangi bir suç soruşturması yapılmaz. Bu kazalarda uzlaşma değil, belirlenen prosedür kapsamında hasara ilişkin sigorta vasıtasıyla zararın karşılanması söz konusu olur.
Anlaşmaya konu trafik kazaları bakımından şu kurallara dikkat etmek gerekmektedir:
* Kazanın bir tarafı kamu kurum ve kuruluşuna ait resmî bir araç olmamalıdır.
* Kazanın her iki tarafı da gerçek kişi ya da tüzel kişi olmalıdır.
* Kaza sonucunda yaralanma veya ölüm söz konusu olmamalıdır.
* Sürücülerin 2918 sayılı Kanun kapsamında sürücülerin alkollü olmadan, kurallara uygun ve sürücü olma kriterlerini taşır bir şekilde araçları kulanıyor olmaları gerekir.
*Araçların kanuni nitelikte ve geçerli trafiğe çıkmaya uygun zorunlu sigortaları mevcut olmalıdır.
Trafik Kazasında Uzlaşma Teklif Edilirse Ne Yapılmalıdır?
Yaralamalı trafik kazasında uzlaşma teklifini kabul etmek mümkündür.
- Taraflara öncelikle uzlaştırma teklifi yapılır. Teklif sanık, mağdur ve suçtan zarar gören için ayrı ayrı yapılır. Uzlaştırma teklifini, uzlaştırmacı Cumhuriyet savcısının onayı ile ilgililere yapar. Uzlaştırma teklifinin kabul edilip edilmediği 3 gün içerisinde Uzlaştırmacıya bildirilmelidir (Yön. Md. 30). Uzlaştırma toplantısına katılmayan taraf, teklifi reddetmiş sayılır (Yön. M:d. 31/1).
- Uzlaştırma teklifi, suçun işlendiği tarihten itibaren 1 aylık süre geçmeden yapılamaz.
- Kişiye fiilen ulaşılamaması halinde uzlaştırmaya gidilemez.
- Uzlaştırmacı tarafından uzlaştırmaya dair Uzlaştırma Raporu tanzim edilir.
Trafik Kazasında Uzlaşma Kabul Edilmezse Ne Olur?
Yaralamalı trafik kazasında uzlaşma olmazsa kazada sorumluluğu bulunan ve yaralamada kusuru olan kişi hakkında Cumhuriyet savcısı soruşturmayı sonuçlandırarak iddianame tanzim eder ve kişi hakkında Asliye Ceza Mahkemesinde dava açar.
Soruşturma ve kovuşturma genel hükümler çerçevesinde 5271 sayılı CMK hükümlerine göre yürütülür.
Trafik Kazasında Uzlaşma Sağlanırsa Ceza Davası Devam Eder mi?
– Soruşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesi hâlinde, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir ve yapılan işlem adlî sicile kaydedilmez. Aksi hâlde kamu davası açılır.
– Kovuşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesi hâlinde, sanık hakkında düşme kararı verilir ve bu işlem de adlî sicile kaydedilmez. Aksi hâlde yargılamaya devam olunur.
– Uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır (Yön. Md. 7/6).
