Kamulaştırma, özel kişi ve kuruluşların mülkiyetindeki taşınmazların kamu yararının gerektirmesi halinde bedeli karşılığında devlet ve kamu kurumlarının mülkiyetine geçirilmesidir.
Kamulaştırmanın Usulü ve Şartları
2942 sayılı Kanun ile kamulaştırmanın şartları ve usulleri düzenlemiştir. Kamulaştırma yapılabilmesi için kamu yararı kararı alınması bir gerekliliktir. İmar planı ya da bakanlıkça hazırlanan projeler kapsamında yapılan kamulaştırmalarda kamu yararı kararı alınmaz, plan ya da proje kamu yararı yerine geçer. Kamu yararı kararı alındıktan sonra takdir komisyonu kurularak taşınmazın tahmini bedeli belirlenir. Daha sonra malikler pazarlığa çağrılarak anlaşma yoluyla kamulaştırma yapılmasına çalışılır. Anlaşma olmaması halinde dayanağı bilgi ve belgeler ile asliye hukuk mahkemesinde tapu tescili ve bedel tespiti davası açılır. Mahkemece hazırlanan meşruhatlı davetiye taşınmaz maliklerine gönderilerek kamulaştırma işlemine karşı 30 gün içerisinde idari yargıda dava açılabileceği ifade edilir. Bedele dair uyuşmazlıklar adli yargı merciinde devam eder.
Kamulaştırma İşleminde Dava Açma Süresi
Asliye hukuk mahkemesi tarafından gönderilen meşruhatlı davetiyenin tebliği üzerine 30 gün içerisinde idare mahkemesinde dava açılmalıdır. Söz konusu tebligat yapılmadan pazarlık aşamasında öğrenilmesi üzerine açılan davalarda henüz işlemin kesinleşmediği yolunda incelenmeksizin ret kararları verilebilmektedir. Kamulaştırmanın kesinleşmesi kamu yararı kararının adli yargı mahkemesi aracılığıyla tebliği üzerine olmaktadır.
Kamulaştırmanın Dayanağı İşlemler De Dava Edilmeli Midir?
Kamulaştırma işlemi bir imar planına ya da projeye dayalı olarak yapılıyor ise dayanağıyla birlikte dava açılmalıdır. Tek başına dava konusu edildiğinde dayanağı imar planına ya da projeye uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilir. Dayanağı imar planı da net bir şekilde belirlenmelidir. Bu genel anlamda nazım imar planına dayalı olarak kamulaştırma işlemleri yürütülür. Uygulama imar planına dava açılması da yeterli olmayabilir. Kamulaştırma işlemi dayanağı uygulama ve nazım imar planı ile birlikte ya da dayanağı proje ile birlikte dava açıldığında detaylı bir şekilde incelenir. Sadece kamulaştırma işlemine karşı açılan davalarda inceleme dayanağına uygunlukla sınırlı kalır ve genelde ret ile sonuçlanır.
Kamulaştırma davasının taraflarının dava devam ederken alınabilecek geçici önlemlerden yararlanabilmesi önemlidir. Dava açılması ya da geçici tedbire karar verilmesi için gerekli idari başvuru ve dava açma sürelerini de kaçırmamaları gerekir. Bununla birlikte dava sonunda kamulaştırmadan kaynaklı tüm haklarını da tam olarak kazanabilmesi için profesyonel hukuki yardımdan faydalanmaları gerekmektedir.
İdari davalar ile ilgili olarak Ankara İdare Avukatı başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
