İddet (Bekleme Süresi) Nedir?
İddet, bir bekleme süresidir ve İslam hukukundan kaynaklanır ve Türk Medeni Kanunu’nda da düzenlenmiştir.
İslam hukukunda boşanmadan sonra kadının tekrar evlenmesi için geçmesi gereken süreyi ifade etmektedir ve bu süre TMK’da bekleme süresi olarak düzenlenmiştir. Bir nevi kadının yeniden evlenmesi bakımından kadının doğurganlığı yönüyle bedensel olarak bir engel halin ve sakıncalı durumun kalmaması hali olarak kabul edilebilir.
“4721 sayılı Türk Medeni Kanunu
2. Kadın için bekleme süresi
Madde 132- Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez.
Doğurmakla süre biter.
Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.”
Evlendirme Yönetmeliği’nde “kanuni bekleme süresi”, “kan karışımını önlemek amacı ile evliliği son bulan kadının yeniden evlenmesi için gereken üçyüz günlük bekleme süresini ifade eder” şeklinde düzenlenmiştir.
İddet Süresi Ne Kadardır?
Evliliğin sona ermesi bakımından 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 132/1 inci maddesi boşanan kadının yeniden evlenmesi bakımından boşanma kararı kesinleştikten sonra yasal olarak 300 günlük bir sürenin geçmesini içermektedir. Bu hüküm emredici bir düzenleme olup, ancak belirli hallerde bu süreye ilişkin bekleme süresinin kaldırılmasına imkan sağlanmıştır.
300 günlük bu bekleme süresi evliliğin sona ermesi halinde doğabilecek çocuk bakımından soybağının korunmasını amaçlamaktadır. Buna bağlı olarak TMK Md. 285’te de tamamlayıcı bir düzenleme yer almaktadır:
“A. Babalık karinesi
Madde 285 – Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır.
Bu süre geçtikten sonra doğan çocuğun kocaya bağlanması, ananın evlilik sırasında gebe kaldığının ispatıyla mümkündür.
Kocanın gaipliğine karar verilmesi hâlinde üçyüz günlük süre, ölüm tehlikesi veya son haber tarihinden işlemeye başlar.”
Evlenme Engeli Olarak İddet Süresi
TMK’nın 132 inci maddesi hükmü yeniden evlenme bakımından yasal bir engeldir ve kişinin durumunun belirlenmesi ile bu durumun da kanun hükmü gereğince kaldırılmasına imkan sağlanmıştır. TMK’nın 132/3 maddesi hükmü ile kişinin tıbben gebe olmadığının belirlenmesine bağlı olarak yetkili Mahkemeye iddet müddetini kaldırma talebinde bulunma imkanı sağlanmıştır.
Evlendirme Yönetmeliği’nin 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde evlenme engelleri arasında “c) Kadın için kanuni bekleme süresinin dolmamış olması; Boşanmış, evliliğin butlanına hükmedilmiş veya kocası ölmüş kadın, boşanma veya evliliğin butlanına dair mahkeme kararı veya kocasının ölüm tarihinden itibaren üç yüz gün geçmedikçe yeniden evlenemez. Ancak kadın üç yüz günlük süre dolmadan önce doğum yaptığı veya mahkemece bu sürenin kısaltılmasına veya kaldırılmasına karar verildiği takdirde, kadın için bekleme süresi ortadan kalkar.” hükmüne yer verilmiştir.
İddet Süresinin Kaldırılması Davası
TMK’da düzenlenen ve boşanan kadın bakımından yeniden evlenme yönüyle boşanma sonrasında sınırlama getiren iddet müddetinin kanuni koşulları oluştuğunda kaldırılmasına Mahkeme yetkilidir.
Bu konuda boşanmaya karar veren Aile Mahkemesinden talepte bulunulması mümkündür.
Ancak boşanma davasından ayrı olarak da bağımsız bir talep olarak yerleşim yerindeki Aile Mahkemesinde dava açılabilir.
Bu dava bir çekişmesiz yargı işidir ve Mahkeme kaldırma kararı bakımından tıbbi tespit yapıldıktan sonra ancak karar verebilir.
Kadın, boşandığı önceki eşiyle yeniden evlenecek olsa dahi bu sürenin kaldırılması gerekmektedir. Kanun bu yönüyle hakime bir takdir hakkı tanımamıştır ve buna ilişkin işlemlerin yapılması kanun gereğidir.
2025 yılı itibariyle İddet (Bekleme Süresinin) Kaldırılması Davası bakımından belirlenen Ankara Barosu tavsiye ücreti 77.750TL’dir. Ancak işin kapsamı ve niteliği ile karşılaşılabilecek muhtemel zorluklar ve yapılacak iş ve işlemlerin mahiyeti bakımından bu ücretin daha fazla olması da mümkündür.