Sosyal devlet olgusunun modern devlet uygulamalarındaki yansıması ihtiyaç duyan toplum kesimlerine yapılan destek ve yardım adı altındaki ödemelerdir.
Aile destek ödemeleri, engelli ödemeleri, bakım yardımı ödemeleri, doğum yardımı ve çocuklar için ödenen aylık ve tek seferlik ödemeler ile eşi vefat etmiş kadınlara yapılan destekler, ölüm yardımı ile öksüz ve yetim kişilere yapılan yardımları bu kapsamda değerlendirmek mümkündür.
Bu yardımların bir kısmı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın kurulması ile sistematik ve belirli bir şekilde ödenir hale gelmiş olmakla birlikte halen yardımların ödenmesi konusunda kişilerin ve haneye giren gelir seviyesi konusunda kayıt dışılık söz konusu olduğu için doğru ve hukuka uygun bir uygulama var olduğunu söylemek mümkün değildir.
Ülkemizde yapılan yardımları sınıflandıracak olursak;
DOĞUM YARDIMI
Doğum yapan anneye verilen tek seferlik devletçe belirlenen miktarlarda ödenen ve her yıl değeri artırılan bir yardım olup, nüfus planlaması ve nüfus artış hızını artırmak kapsamında yapılan ancak AB ülkelerinin gerisinde kalan ve çok cüz’i bir ödemedir.
AİLE DESTEK ÖDEMESİ
Bakanlık tarafından başlatılan ve oluşturulan bir proje kapsamında haneye giren gelire ve kişilerin bireysel gelir durumuna göre bu ödemeleri yapmaktadır.
ÖLÜM YARDIMI
Ölen kişiyle ilgili tek seferlik yapılan bir destek ödemesidir.
Ayrıca ÖKSÜZ ve YETİM YARDIMI başlığı altında da öksüz ve yetim olduğu tespit edilenlere ve sundukları belgelerin doğru olduğu anlaşılanlara yardım ödemesi yapılması mümkündür.
Engelli ve ailelerine yapılan tardımlar ise başka bir ödeme grubunu teşkil etmektedir.
ENGELLİ MAAŞ ve BAKIM YARDIMI ÖDEMELERİ
Engellilerin de belirli düzeyde gelirden mahrum olmaları halinde engelli maaşı almaları ve kendisine bakanların bakım ve yardım ödemesinden yararlanmaları mümkündür.
Engelli Maaşı Alma
Engelli aylığından yararlananlar iki gruba ayrılmaktadır:
I. 18 yaşından büyük ve 65 yaşından küçük, %40-%69 arasında engelli sağlık kurulu raporuna sahip olan, sosyal güvenceli olmayan ve kurumsal bakım altında bulunmayan, hane içinde kişi başına düşen aylık geliri net asgari ücretin 1/3’ünden az olan engelli vatandaşlarımıza yapılan ödemedir.
II. 18 yaşından büyük, %70 ve üzeri oranda engelli sağlık kurulu raporuna sahip olan, sosyal güvenceli olmayan ve kurumsal bakım altında bulunmayan, hane içinde kişi başına düşen aylık geliri net asgari ücretin 2/3’ünden az olan kişilere yapılan ödemedir. Bu grup AĞIR ENGELLİ BİREYLERDİR.
Aylık başvurusu yapılırken başvuru formuyla birlikte istenen belgeler aşağıdaki gibidir:
- Dilekçe
- Mal Bildirim Beyanı,
- Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği,
- Sağlık Kurul Raporu
- 2 adet Vesikalık Fotoğraf
- Fakirlik Kağıdı (Muhtarlıklardan alınır)
- Sosyal Güvenlik Kurumundan Maaş Almadığını Gösteren Belge.
Sosyal güvencesi olanlara, emekli maaşı ya da dul/yetim aylığı alanlara, askerde olanlara veya yurtdışında sürekli ikamet edenlere, hane gelir kriterini karşılamayanlara ve engelli oranı %40’ın altında olanlara engelli maaşı ödenmez.
Engelli Bakım Yardımı Ödemesi
Evde Bakım Yardımı Yönetmeliği hükümlerine göre ödenir.
Evde bakım yardımı, (10.000) gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar, aylık olarak bakım verene ödenir.
Engellinin, evde bakım yardımından yararlandırılması şartları:
a) Hanede ikamet eden tüm bireylerin her ne ad altında olursa olsun her türlü gelir toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarının, asgari ücretin aylık net tutarının 2/3’ünden daha az olması gerekir.
(Hane geliri hesabında, haneye giren tüm gelirler hesaba dâhil edilir. Engelli bireyin, hanede birlikte yaşadığı akrabaları gelir hesabında dikkate alınır.Gelir hesabında kişi başı aylık gelir, asgari ücretin üçte ikisinden az olmalıdır (asgari ücretin üçte ikisi, 2025 yılı için 14.736TL’dir. Engelli bireyin “bakıma ihtiyacı olan birey” olması zorunludur. Bu tespit, sosyal hizmet yetkililerince yapılır.)
b) Engelli bireyin yetkili sağlık kuruluşundan alınmış sağlık raporuna sahip olması,
c) Engellinin hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyeceğinin bakım raporuyla tespit edilmesi
gerekir.
*Evde bakım yardımı ile desteklenmesi uygun görülen kişiler, Bakanlık bilgi sisteminden alınan onay tarihinden itibaren yardıma hak kazanır.
Evde bakıma ihtiyacı olan engelli bireyin il içinde veya il dışında refakatli veya refakatsiz olarak tedavi görmesi durumunda engelli bireyin evde bakım yardımı devam ettirilir.
