7101 sayılı İcra ve İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 28.02.2018 tarihinde kabul edilerek ve 15.03.2018 tarih ve 30361 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmesi ile birlikte mali yapısı bozulmuş şirketlere bir ara çözüm olarak tekrar konkordato başvurusu yapılma imkanı tanınmıştır.
Konkordato, İtalyanca kökenli bir hukuk terimidir ve anlaşmalı iflas olarak Türkçe’ye tercüme edilebilir. Kanuna göre; borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.
Bir icra ve iflas hukuku müessesesidir. İflas öncesinde borçlunun süreç yönetimi ile borçları bakımından karar alınmasına olanak sağlanır ve alacaklıların da alacaklarına kavuşması için plan dahilinde uygulamaya konulan, mahkeme kararıyla icra edilen bir kurumdur.
Konkordatonun hukuki niteliği doktrinde tartışmalıdır. Bunun «sözleşme» (akit) olduğunu, bir «mahkeme hükmü» (kazai karar) olduğunu, bir «kanuni işlem» olduğunu ileri sürenler olmuştur. Bugün Türk-İsviçre doktrinindeki hakim görüşe göre; konkordatonun «iflâsa yaklaşan özel ve hafifletilmiş (yumuşatılmış) kendine özgü bir cebri icra türü ve kollektif bir tasfiye şekli» olduğu kabul edilmektedir (Yeni Konkordato Hukukumuzun Temel İlkeleri, Avukat Talih UYAR, TBB Yayınları, Ankara, 2019).
“Konkordato”, elinde olmayan nedenlerle, işleri iyi gitmeyen ve mâli durumu bozulmuş olan, dürüst borçluları korumak için kabul edilmiş bir müessesedir. Bu kurum, hem borçlunun ve hem de alacaklıların lehinedir. Gerçekten, konkordato sayesinde borçlu iflâsa tabi ise iflâstan ve onun bütün hukuki ve cezai sonuçlarından kurtulmuş olur. Eğer borçlu iflâsa tabi değilse, bütün malvarlığının, alacaklıları tarafından haczedilip sonunda satılmaları sonucunda, borçlularından kısmen kurtulur ve alacağını kısmen ya da tamamen alamamış olan alacaklılarının da cebri icra tehdidiyle hayatını sürdürmeye çalışır… Bu kurum alacaklıların da lehinedir. Çünkü, konkordato ile alacaklılar haciz ve iflâsın gerektirdiği masrafları yapmadan -ve dolayısı ile, daha fazla ölçüde- alacaklarını elde ederler…(Yeni Konkordato Hukukumuzun Temel İlkeleri, Avukat Talih UYAR, TBB Yayınları, Ankara, 2019).
Konkordato Şartları Nelerdir?
“Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödemeyen‟ veya “vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan‟ herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya “muhtemel bir iflastan kurtulmak için‟ konkordato talep edebilir (İİK. m. 285/I) (Yeni Konkordato Hukukumuzun Temel İlkeleri, Avukat Talih UYAR, TBB Yayınları, Ankara, 2019).
Konkordato borçlu bakımından belirli şartlarda uygulama alanı bulan bir süreçtir ve mahkeme kararı ile uygulamaya konulur. Buna göre;
a) Borçlunun mali durumu konkordato için uygun olmalıdır.
Borcun yeniden yapılandırılması için gerekli finansal kaynaklara borçlunun sahip olması ve alacaklılarına ödeme yapabilecek mali durumda olmasını ifade etmektedir.
b) Konkordato talebinde bulunulmalıdır. Hem borçlu hem de alacaklıları bu talebi yapabilirler.
Borçlu konkordato talebinde bulunmalı ve borçlarının ödenmesi bakımından gerekli olmalıdır. İflâs talebinde bulunabilecek her alacaklı da gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir.
Yetkili ve görevli mahkeme; iflâsa tabi olan borçlu için 154 üncü maddenin birinci veya ikinci fıkralarında yazılı yerdeki, iflâsa tabi olmayan borçlu için yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesidir.
c) Konkordato için alacaklıların da onayı gereklidir.
Konkordato sürecinin başlatılabilmesi için alacaklılar da onay vermeli ve görüşleri alınmalıdır. Alacaklıların haklarını korunması bakımından da konkordato ilanında görüşleri alınamsı gereklidir.
d) Konkordato komiserinin atanması
Konkordato süreci, karar verildikten sonra mahkeme tarafından bir konkordato komiseri atanmasıyla işlemeye başlar. Komiser, konkordato sürecinin yönetiminden sorumludur ve borçlunun yeniden yapılandırma planının uygulanmasını denetler.
Konkordato Başvurusu Nasıl Yapılır?
Konkordato talebi borçlunun hazırladığı bir plan ve bu kapsamda mahkemeye başvurması ile işleme konulur.
Borçlu, konkordato talebiyle mahkemeye başvurur ve mahkemece bu konuda talebe ilişkin karar alınır. Bunun için aşağıda sayılan belgeler Mahkemeye sunulmalıdır ve mahkeme bunları inceledikten sonra koşulları mevcut ise konkordato kararı alır.
Borçlu tarafından sunulan belgelerin eksiksiz ve fiili durumu doğru bir şekilde yansıtması gereklidir. Ayrıca, mahkeme, alacaklıların görüşlerini de alarak bir karar vermelidir.
Konkordato süreci konkordato kararı verildiğinde başlar ve borçlu, alacaklılarla bir anlaşma yaparak borçlarını yeniden yapılandırabilir veya ödeme planı belirleyebilir. Borçlu, iflas etmek yerine bu süre içerisinde borçlarını ödeyebilir veya ödeme sürecini uzatabilir. Alacaklıların da bu süreçte borçlarının en azından bir kısmını veya tamamını tahsil etme imkanı olur.
Konkordato Süreci Nasıl İşler?
Konkordato!da talep eden borçlu veya alacaklı;
-Yetkili (İİK. m.285/III) ticaret mahkemesine başvurmak,
-Gerekçeli bir -hasımsız- dilekçe (İİK. m.285/II) hazırlamak,
-Konkordato gider avansını (İİK. m.285/IV) yatırmak ve aşağıdaki belgeleri ibraz etmek ve dilekçesine eklemek z o r u n d a d ı r .
Konkordato için istenen belgeler şunlardır:
a) Borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli malî kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlanacağını gösteren konkordato ön projesi.
b) Borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeler; borçlu defter tutmaya mecbur kişilerden ise Türk Ticaret Kanununa göre hazırlanan son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri, borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler, maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler, tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler.
c) Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste.
d) Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo.
e) Sermaye Piyasası Kurulu veya Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşmesinin kuvvetle muhtemel olduğunu gösteren finansal analiz raporları ile dayanakları. Şu kadar ki bu şart 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesi kapsamında küçük işletmeler bakımından uygulanmaz.
Sunulan malî tabloların tarihi, başvuru tarihinden en fazla kırk beş gün önce olabilir.
Borçlu, konkordato sürecinde mahkeme veya komiser tarafından istenebilecek diğer belge ve kayıtları da ibraz etmek zorundadır.
Konkordato Süresince Şirketler Ne Yapmalı?
* “İflasın ertelenmesi‟ ve “konkordato mühlet‟ süresince borçlu –kural olarak- malvarlığı üzerinde tasarruf yetkisini sürdürür. “Konkordato‟da; «Borçlu, komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Mahkeme mühlet kararı verirken veya mühlet içinde „bazı işlemlerin geçerli olarak ancak komiserin izni ile yapılmasına veya borçlunun yerine komiserin işletmenin faaliyetlerini devam ettirmesine karar verebilir» (İİK.mad. 297/I) (Yeni Konkordato Hukukumuzun Temel İlkeleri, Avukat Talih UYAR, TBB Yayınları, Ankara, 2019).
* Şirketler, Mahkemece onaylanan ve ilan edilen konkordato planına uygun davranmalıdır.
* “Konkordato‟da; «Borçlu, komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Mahkeme mühlet kararı verirken veya mühlet içinde “bazı işlemlerin geçerli olarak ancak komiserin izni ile yapılmasına veya borçlunun yerine komiserin işletmenin faaliyetlerini devam ettirmesine karar verebilir» (İİK.mad. 297/I).
*“İflasın ertelenmesi‟nde de mahkeme «yönetim organının yetkilerini tümüyle elinden alıp kayyıma verebileceği gibi, yönetim organının karar ve işlemlerinin geçerliliğini kayyımın onayına bağlı kılmakla yetinebilir» (İİK.mad. 179 a/II).
*Mahkeme, bazı işlemlerin yapılmasını –konkordatoda olduğu gibi (İİK. mad. 297/II)- tamamen yasaklayabilir.
Konkordato Talebinde Bulunmanın Avantajları Nelerdir?
Konkordato süreci boyunca, borçlu şirketin alacaklıları, borçların yeniden yapılandırılması için borçlu ile anlaşma yapabilirler. Konkordato borçların ifası bakımından bir imkan sağlar ve alacaklıların borçlarının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması konusunda haklarını korumaları için bir süreçtir. Bu bakımdan iflas etmeden önce borçlunun borçlarını ifa etmesi bakımından bir olanaktır.
Konkordato süreci başarısız olursa, süreç borçlu şirketin iflasıyla sonuçlanabilir. Konkordato ilan edilmesiyle borçlu ve alacaklıya karşılıklı yükümlülüklerin ifası bakımından gereken yasal adımların atılmasına olanak sağlanmış olur.
Konkordato bu yönüyle bir imkandır ve iflas öncesi borçlu açısından bir fırsat sağlar.
