“6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu
Fer’î müdahale
MADDE 66- (1) Üçüncü kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla, tahkikat sona erinceye kadar, fer’î müdahil olarak davada yer alabilir.
Fer’î müdahale talebi ve incelenmesi
MADDE 67- (1) Müdahale talebinde bulunan üçüncü kişi, yanında katılmak istediği tarafı, müdahale sebebini ve bunun dayanaklarını belirten bir dilekçeyle mahkemeye başvurur.
(2) Müdahale dilekçesi, davanın taraflarına tebliğ edilir. Mahkeme, gerekirse taraflarla birlikte üçüncü kişiyi de dinlemek üzere davet eder, gelmeseler dahi müdahale talebi hakkında karar verir.
Fer’î müdahilin durumu
MADDE 68- (1) Müdahale talebinin kabulü hâlinde müdahil, davayı ancak bulunduğu noktadan itibaren takip edebilir. Müdahil, yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebilir; onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabilir.
(2) Mahkeme, katıldığı noktadan itibaren, taraflara bildirilen işlemleri müdahile de tebliğ eder.
Fer’î müdahalenin etkisi
MADDE 69- (1) Müdahilin de yer aldığı asıl davada hüküm, taraflar hakkında verilir.
(2) Fer’î müdahilin, tarafla rücu ilişkisinde, asıl davadaki uyuşmazlık hakkında yanlış karar verildiği iddiası dinlenilmez. Ancak, müdahil, zamanında ihbar yapılmadığı için davaya geç katıldığını veya yanında katıldığı tarafın iddia ve savunma imkânlarını kullanmasını engellediğini ya da kendisince bilinmeyen iddia ve savunma imkânlarının, tarafın ağır kusuru sebebiyle kullanılamadığını belirterek, yanında katıldığı tarafın yargılamayı hatalı yürüttüğünü ileri sürebilir.”
Bir davada, dava dışı üçüncü kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında, ona yardımcı olmak amacıyla, yargılama sona erinceye kadar fer’i müdahil olarak bulunabilir ve bu sıfatla davaya katılım sağlaması mümkündür.
Mahkeme müdahale talebini kabul ederse üçüncü kişi fer’i müdahil sıfatını kazanarak lehine davaya katıldığı tarafla birlikte hareket ederek davayı bu aşamadan itibaren takip etmeye başlar. Fer’i müdahil davaya yanında katıldığı tarafla birlikte hareket etmek zorundadır. Fer’i müdahil leh ya da aleyhine hüküm kurulmadığı için fer’i müdahilin tek başına istinaf ya da temyiz yoluna baş vurma hakkı yoktur.
Feri Müdahil Kim Olabilir?
Davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan ve bunu ispat eden ve sunduğu kanıtlar ile davaya katılmasında yarar bulunan her kişi “feri müdahil” olarak davaya katılabilir.
Ancak davaya ilişkin verilen hüküm taraflar arasında verilir ve bu hükmün feri müdahile bir etkisi yoktur.
Davanın asli bir tarafı olmayan feri müdahil davanın tarafları olan davacı veya davalı dışında kalan kişidir.
Feri Müdahale ile Asli Müdahale Arasındaki Fark Nedir?
Feri müdahil davaya ve esasına katkıda bulunamaz ve katıldığı tarafın savunmasına bağlı kalmakla yükümlüdür.
Asli müdahil ise davanın esası bakımından asıl dava ile birlikte davaya iştirak eder ve hüküm verilinceye kadar davaya katılabilir ve feri müdahile göre daha geniş bir zaman diliminde davaya müdahil olması kanunda düzenlenmiştir.
Asli müdahil, davacı veya davalı gibi davanın esası bakımından bir role sahiptir ve feri müdahil gibi kısıtlı hakları söz konusu değildir. Feri müdahil ise taraf yardımcısı olması sebebiyle, tarafa rağmen bir işlem yapamaz. Fer’î müdahil, davada kimin yanında yer almasında hukukî yararı varsa onun yanında bulunmak suretiyle gerekçeleri ile birlikte bir dilekçe ile davaya katılır ve savunma yapar.
Feri Müdahale Hangi Davalarda Mümkündür?
*Arsa payı karşılığı yapılan inşaat sözleşmelerine ilişkin açılan davalarda üçüncü kişilerin davaya katılması söz konusu olabilir.
*İş sözleşmelerinin feshinde ve hizmet tespitinde ilgili kurum olarak SGK feri müdahil olarak açılan davaya katılabilir.
*Kira sözleşmelerine ilişkin Davacı veya Davalı olan kiracıdan ayrı olarak sonraki kiracı feri müdahil olabilir.
*Bütün davalar bakımından feri müdahale söz konusu olmayabilir ancak bazı davalarda ilgili belediyeler, SGK, ilgili kurum ve kuruluşlar davaya feri müdahil olarak iştirak edebileceklerdir. Bu sebeple kanunda hukuki yararı bulunan kişi denilmiş olup dilekçesi ile görülmekte olan davanın esası ve içeriği bakımından hukuki yararını ispat eden ve var olduğunu iddia eden her kişinin feri müdahil olarak mahkemece davaya katılmasına hükmedilebilir.
Feri Müdahale Talebi Ne Zaman Yapılmalıdır?
Feri müdahil olma talebi, tahkikat aşaması son erinceye kadar yapılmalıdır. Feri müdahil talebi mahkemece değerlendirildikten sonra ve taraflara dilekçe tebliğ edildikten sonra verilen kararla katılma talebinde bulunan kişi “feri müdahil” sıfatını kazanır.
Feri Müdahil Tek Başına Dava Açabilir mi?
Hukuki yararı var olmadığı ve davacı sıfatı bulunmadığı sürece feri müdahilin tek başına dava açması hukuken mümkün değildir, açsa da taraf teşkili bakımından davanın reddi söz konusu olabilir.
Ayrıca feri müdahil, HMK kapsamında Yargıtay’ın kararlarında yer aldığı üzere yanında yer aldığı taraf istinaf ve temyiz kanun yoluna başvurmadıkça istinaf ve temyiz kanun yoluna tek başına başvuramaz ve davaya ilişkin olarak feri müdahil sıfatıyla HMK kapsamındaki bazı işlemleri tek başına icra edemez ve yanında yer aldığı tarafça yapılmayan işlemleri yapamaz.