CİMER, açık tanımlamasıyla Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi, vatandaşların daha çok idari işleyiş ve yaşadıkları sorunlar ile ilgili çözüm bulmak ve dileklerini iletmek veya taleplerini sunmak amacıyla oluşturulmuş, Anayasa’nın 74 üncü maddesinde düzenlenen “bilgi edinme hakkı ve dilekçe hakkı”nın bir yansıması olan ve yine 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun hükümlerine de dayanan bir başvuru sistemidir.
CİMER, e-devlet uygulaması üzerinden ve internet vasıtasıyla da çalışan bir bildirim sistemidir. CİMER bir aracı işlevine sahiptir ve esas olarak Bakanlıklar ve kurumlar nezdinde başvuruların takibi ve işleme konulması sağlanır ve CİMER bu kapsamda sisteme girilen başvuruların takip edilmesinde bir platformdur ve üst mercidir.
CİMER’in ne olduğuna https://www.cimer.gov.tr/50sorudacimer.pdf linkinden ulaşmak ve detaylı bilgi almak mümkündür.
Suçlara İlişkin Başvurular CİMER Kapsamında Yapılabilir mi?
Suçlara ilişkin ihbar ve şikayetlerin, CMK Md. 158 gereğince yapılacağı merciler belirlenmiştir. Ancak Cumhurbaşkanlığı, devletin en üst başvuru mercii olarak kendisine CİMER aracılığıyla yapılan bildirimleri yetkili mercilere ve suçlar bakımından ise İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığına bildirim yapmak şeklinde aracılık yapmaktadır. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından bu sistemin alt yapısı sağlanmakta ve efektif bir şekilde kullanımı takip edilmektedir.
CİMER aslında devletin kamusal işleyişi bakımından yaşanan sorunların bildirilmesi ve bu kapsamda öncelikle idari tedbirlerin gecikmeksizin alınarak 3071 sayılı Kanun ile tanınan şikayet hakkının yazılı olmaksızın telefonla veya internet başvuru kanalları ile yapılması için oluşturulmuş, devletin hızlı, şeffaf ve sorgulanabilir bir hizmet sunmasını amaç edinen ve hesap verebilirliği kamu kurumları bakımından etkin kılmaya amaçlayan bir başvuru yöntemidir.
Suçların da bu kapsamda ihbar edilmesinde her zaman CİMER kullanılabilir ancak işlemlerin daha hızlı, tam manasıyla yapılması bakımından suçlara dair adli başvuruların Cumhuriyet savcılıkları ve kolluk mercileri ile Valiliklere yapılmasında fayda bulunmaktadır.
CİMER’de yer verilen başlıklar bakımından istek, şikayet, görüş, öneri, bilgi edinme, teşekkür ve yönetime katıl gibi kamusal işleyişe dair başlıklara ve başvurma şekillerine yer verildiği ve bunlar arasında SUÇ/İHBAR vb. şekilde bir bildirim başlığının yer almadığı görülmektedir.
CİMER kapsamında başvuruların iletileceği kurumlar arasında suç soruşturma mercii olan Cumhuriyet Başsavcılıkları yer almamaktadır. İhbar ve bildirim yapılabilen valilikler ile kolluk teşkilatları ise CİMER kapsamında yer almaktadır ve adli görevleri bakımından CİMER başvurularının işlendiği iddia olunan suça el konulması ve gerekli adli işlemlerin yapılması bakımından sadece bir ihbar olarak ilk anda ele alınması mümkündür.
CİMER’in işleyişine dair hazırlanan Rehber’e göre “Türk Ceza Kanunu ve diğer mevzuat hükümlerine göre yalnızca Cumhuriyet Başsavcılıkları ve diğer adli makamların görev ve yetki alanı dâhilinde değerlendirilmesi gereken suç ihbarı niteliğinde olanlar”işleme alınamayacak nitelikte başvurular arasında yer almaktadır.
Ayrıca “Yalnızca tahmine veya zanna dayalı ifadeler içeren ve başvuru içeriğinde herhangi bir somut bilgi ya da belge bulunmayanlar” ve “Hakkın açıkça kötüye kullanılmasına sebep olabilecek şekilde, aynı başvuru sahibi tarafından sürekli ve benzer mahiyetteki başvurular” da aynı kapsamdadır.
Bazı bilgilendirme web adreslerinde CİMER üzerinden suç duyurusu ve şikayet başvurularının Savcılıklara yapılmasından bahsedilmekte ise de suç soruşturma mercii olan Cumhuriyet Başsavcılıkları CİMER Kapsamında yer almamaktadır ve bu kapsamda yapılan başvuruların Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı veya Valiliklere iletilmesi mümkün olmaktadır ancak CMK hükümleri gereğince aslolan suçun işlendiği yerdeki kolluk, Cumhuriyet savcısı veya Valiliğe başvurunun yapılmasıdır (PVSK Ek Md. 6 ve CMK Md. 158 gereğince).
Bu tip açıklamaların CİMER’in işleyişine dair Rehber’de yer verilen açıklamalara da aykırı olduğu ve hukuken yanlış yönlendirmeye sebep olduğu ve başvuru sahiplerinin adli yönden bu teknik ayrıntıyı gözetmeden CİMER üzerinden suç duyurusu yapmalarına sebep olunduğu görülmektedir.
CİMER’in işleyişi bakımından suç duyurusu niteliğinde olan, derhal müdahale gereken, hayati olan, can ve mal güvenliği ile kamu düzeni ve suç soruşturması bakımından derhal el konulmasını gerektirir nitelikte olaylara dair olan başvuruların işleme alınmayacak başvurulardan kabul edilmesi gerekmektedir.
CİMER’in Sağladığı Kolaylıklar
CİMER her şeyden önce başvuru sahibinin hızlı bir şekilde kamu makamlarına başvurmasına olanak sağlar ve kişinin başvurusuna dair yapılanları ve sonuçlarını da dijital olarak izlemesine imkan verir.
Başvuruya dair yapılanları aşamaları ile birlikte izlemeye ve takip etmeye olanak verir.
CİMER Kapsamında olan ve başvuru yapılabilen kuruluşlar şunlardır:
• Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı
- Cumhurbaşkanlığı Ofisleri, Kurullar ve Bağlı Başkanlıklar
- Bakanlıklar • Valilikler • Kaymakamlıklar
- Üniversiteler
- Bağlı, İlgili ve İlişkili Kurum ve Kuruluşlar
- Belediyeler (Büyükşehir, İl ve İlçe Belediyeleri)
- İl Özel İdareleri.
- Bakanlıklar • Valilikler • Kaymakamlıklar
CİMER Aracılığıyla Başvuru Nasıl Yapılır
CİMER ALO-150 telefon hattı ile de kullanılabilen bir sisteme sahiptir ve internet kullanmayan kişilerin kimlik bilgileri ile bu şekilde başvuru yapmaları mümkündür.
Internet üzerinden ise e-devlet uygulaması veya web adresi üzerinden CİMER başlığına girmek ve burada gerekli kimlik doğrulama işlemlerini tamamladıktan sonra hangi başlık altında başvuru yapılacak ise onu işaretlemek suretiyle başvuru içeriği girilebilir, başvuruya ilişkin belgeler eklenebilir ve bununla ilgili olarak kurumlardan istenen talepler iletilebilir.
Başvuru “konu, açıklama ve kimlik bilgilerini” içerecek şekilde iletilmelidir. Başvuru yapıldıktan sonra bir başvuru numarası alır ve telefon ya da e-mail adresiniz sistemde mevcut ise buna dair bir bildirim yapılır.
Başvurunun hangi kuruma gönderilmesi veya Bakanlığa gitmesi isteniyorsa o kurumun da seçilmesi ve başvurunun buna göre gönderilmesinin sağlanması gerekmektedir.
CİMER başvurusu yapıldıktan sonra yapılan başvurular başlığı altında görüntülenebilir ve bu başvurulara yapılan işlemler de sorgulanabilir. Internet sayfası üzerinden “Başvuru Sorgulama” kısmından giriş yapılarak her zaman sorgulama yapılabilmesi mümkündür.
CİMER Başvurularının Yargısal Önemi
CİMER başvuruna konu olan talep ve istekler hakkında idari yargılama bakımından bir olumsuz karar mevcut ise her zaman yasal süresi içerisinde bu kararlar aleyhine idari yargı yoluna gitmek ve iptal davası ya da tam yargı davası açmak mümkündür.
Diğer yandan özel hukuk ilişkisi bakımından açılan davalarda CİMER aracılığıyla elde edilen bilgilerin ve cevapların kullanılması mümkündür.
Ayrıca CİMER kapsamında hakaret addedilebilecek kişilere yönelik terimler ve tabirler kullanılmış ise bunların da adli takibat konusu olması ve delil olarak kullanılması olanaklıdır.
CİMER başvuruları resmi bir başvuru olarak içerik olarak belirli kurallar ve ilkeler dairesinde yapılması gereken, kişilerin haklarına saldırılmamasını amaçlayan ve hukuken sadece hak arama ve şikayet hakkı kapsamında olan istemlerdir. Kamu makamlarını harekete geçirmek ve yanlış işleyiş kaynaklı zarar gören kimlerin mağduriyetini gidermek amacıyla bu başvuru yöntemleri kullanılmalıdır.