Kamuoyunda 9. Yargı Paketi olarak bilinen ve TBMM Genel Kurulu’ndan geçerek kanunlaşan 7531 numaralı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Cumhurbaşkanının onayının ardından resmî gazetede yayımlanacaktır. Peki bu kanun değişiklikleri neler getirmektedir.
Bunlardan önemli olanları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1. İnfaza Yönelik (Af-Denetimli Serbestlik vs.) Bir Düzenleme Bulunmamaktadır
Kamuoyunda özellikle ikinci kez mükerrirler olarak bilinen mahkumlara yönelik büyük bir beklenti olmasına rağmen herhangi bir düzenleme yapılmamış ve sonraki yargı paketlerine bırakılmıştır.
2. Hakaret Suçunda Yenilikler Vardır
Hakaret suçunun şikâyete tâbi olan kısımları bakımından şikâyet süresinin, her ne suretle olursa olsun fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren iki yılı geçemeyeceği öngörülmektedir.
Sosyal medyadan hakaret önödeme kapsamına alınmaktadır. Hakaret suçunu düzenleyen TCK’nın 125. maddesinin ikinci fıkrası, üçüncü fıkrasının (b) ve (c) bendi ve dördüncü fıkrası önödeme kapsamına alınmaktadır. 125 inci maddenin birinci fıkrasındaki hakaret suçunda önödeme hükümleri uygulanmayacaktır. Dolayısıyla bu suçun üçüncü fıkranın (b) ve (c) bendi kapsamında ve/veya alenen işlenmesi halinde de önödeme yoluna gidilmeyecek ve uzlaştırma hükümleri uygulanacaktır.
CMK’ya eklenen geçici 7/2 hükmüne göre, hakaret suçundaki önödeme değişikliği kanunun yürürlüğe gireceği tarihte soruşturma ve kovuşturma aşamasında bulunan suçlarda uygulanmayacaktır.
3. Uzlaşmaya Dair Değişiklikler
Uzlaşma teklifine cevap verme süresi üç günden yedi güne çıkarılmaktadır.
Uzlaşmanın sağlanması halinde, uzlaşma anında tespit edilemeyen veya uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararlar hariç, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamayacağı düzenlenmektedir.
Uzlaştırmacı olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olma koşulu getirilmektedir.
Mahkeme tarafından uzlaştırmayı düzenleyen CMK 254. maddede yapılan değişiklikle, edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arzetmesi halinde durma kararı verileceği, durma süresince zamanaşımı işlemeyeceği, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi halinde, mahkemece yargılamaya kaldığı yerden devam olunacağı hükme bağlanmaktadır.
4. Soybağının Reddine Dair Değişiklikler
TMK m. 286 hükmü Koca, ana veya çocuk soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilir. Bu dava, dava açma hakkına sahip diğer kişilere karşı açılır şeklinde düzenlenmiştir.
TMK m. 291’de yapılan değişikliğe göre, dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde baba olduğunu iddia eden kişi, kocanın altsoyu, anası veya babası, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilir.
5. HMK’da Yapılan Değişiklikler
Parasal sınırları düzenleyen Ek m. 1’de değişiklik yapılarak, yeniden değerleme oranı sonucunda tespit edilen rakamda 10 TL değil, 1.000 TL’yi aşmayan kısımların dikkate alınmayacağı öngörülmektedir.
Yine bunun gibi, parasal sınırların tespitiyle ilgili olarak, istinaf ve temyiz kanun yoluna başvuruda esas alınan parasal sınırda yeniden değerleme nedeniyle meydana gelen artışın, bölge adliye mahkemesinin kaldırma veya Yargıtayın bozma kararları üzerine yeniden verilen kararlar hakkında uygulanmayacağı, ilk karar tarihinde geçerli olan parasal sınırlar esas alınacağı hükmü getirilmektedir.
6. İcra ve İflas Kanunu Açısından Değişiklikler
– Elektronik ortamda yapılan açık artırma suretiyle satışlarda, mevcut durumda teklifler arasındaki fark satışa çıkarılan malın muhammen kıymetinin binde birinden az olamazken, öngörülen değişiklikle bu oran binde beşe çıkarılmakta ve her hâlde bin TL’den az olamaz şeklinde düzenlenmektedir (İİK m. 111/b).
– Mevcut durumda açık artırmanın son dakikası içinde yeni bir teklifin verilmesi hâlinde açık artırma bir defaya mahsus olmak üzere on dakika uzatılıyor iken, öngörülen değişikle açık artırmanın üç dakika uzayacağı, uzama süresi içinde yeni bir teklifin verilmesi hâlinde açık artırma süresinin her yeni teklifin verilmesinden itibaren üç dakika uzatılacağı, son uzama süresi içinde yeni bir teklif verilmezse malın en yüksek teklif edene ihale edileceği, uzama sürelerinin toplam bir saati geçemeyeceği, bir saatlik sürenin bakanlık kararıyla kısaltılıp uzatılabileceği veya kaldırılabileceği hüküm altına alınmaktadır.
– Parasal sınırları düzenleyen Ek m. 1’de değişiklik yapılarak, yeniden değerleme oranı sonucunda tespit edilen rakamda 10 TL değil, 1.000 TL’yi aşmayan kısımların dikkate alınmayacağı öngörülmektedir.
– Yine bunun gibi, parasal sınırların tespitiyle ilgili olarak, istinaf ve temyiz kanun yoluna başvuruda esas alınan parasal sınırda yeniden değerleme nedeniyle meydana gelen artışın, bölge adliye mahkemesinin kaldırma veya Yargıtayın bozma kararları üzerine yeniden verilen kararlar hakkında uygulanmayacağı, ilk karar tarihinde geçerli olan parasal sınırlar esas alınacağı hükmü getirilmektedir.
7. Arabuluculuk Hükümleri Açısından Değişiklikler
– Mesleğinde yirmi yıl kıdemi olanlar arabuluculuk sınavından muaf tutulmaktadır.
– HUAK m. 17/B’ye eklenmesi öngörülen son fıkra hükmüne göre, anlaşma belgesinin taraflarından birinin, icra edilebilirlik şerhi verilmesinden sonra tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabileceği, tapu müdürlüğünce taşınmaza ilişkin mevzuatta öngörülen gerekli inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra resmi senet düzenlenmeksizin tescil talebinin yerine getirileceği hükme bağlanmaktadır. –
– Arabuluculuk toplantısına katılmayan tarafa ilişkin vekâlet ücretinin ne şekilde hükmedileceğine dair değişikliğe gidilmiştir.
– Taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin anlaşma belgesinin taraflarından birinin, icra edilebilirlik şerhi verilmesinden sonra tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabileceği, tapu müdürlüğünce taşınmaza ilişkin mevzuatta öngörülen gerekli inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra resmi senet düzenlenmeksizin tescil talebi yerine getireceği öngörülmektedir (HUAK m. 18/B-5).
– Mesleğinde yirmi yıl kıdemi olanlar arabuluculuk sınavından muaf tutulmaktadır.