Veraset ve İntikal Vergisi, kişilerin miras yoluyla ya da karşılıksız olarak (hibe, bağış, hediye vb.) edindiği mal ve haklar üzerinden alınan bir vergi türüdür. Türkiye’de bu vergi, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu kapsamında düzenlenmiştir.
Veraset ve İntikal Vergisi’nin konusu iki şekilde ortaya çıkar:
* Veraset yoluyla intikal: Bir kişinin ölümü ile mirasçılara geçen mal ve haklar (taşınmaz, banka hesabı, menkul kıymet, otomobil vb.).
* Karşılıksız intikal: Hayatta olan bir kişinin başka birine hiçbir karşılık almaksızın (bağış, hediye gibi yollarla) mal veya hak devretmesi.
Veraset Ve İntikal Vergisi Kimler İçin Geçerlidir?
Veraset ve İntikal Vergisi, bir kişinin ölümünden sonra mirasçılara kalan mal varlığı veya karşılıksız olarak yapılan bağışlar, hibeler ve benzeri intikaller üzerinden alınan bir servet vergisidir.
Bu vergi mükelleflerini kısaca şöyle sıralayabiliriz:
1. Mirasçılar (Yasal veya Atanmış Mirasçılar)
Ölen kişinin mal varlığını edinmeye hak kazanan herkes, veraset yoluyla elde ettikleri değerler nedeniyle vergi mükellefi olur. Miras payı ne olursa olsun, bu kişilerin vergi sorumluluğu doğar.
Yasal mirasçılar (eş, çocuklar, anne, baba vs.) yanında vasiyetname ile mirasçı atanmış kişiler de bu kapsamdadır.
Bir kişi vefat ettiğinde eşi ve iki çocuğuna 1.000.000 TL değerinde taşınmaz bıraktıysa, eşi ve çocukları miras payları oranında bu vergiyi ödemekle yükümlüdür.
2. Karşılıksız Mal Edinenler (Bağış, Hibe vb.)
Bir kişiden herhangi bir mal, hak veya para karşılıksız olarak edinildiğinde, intikal gerçekleşmiş olur ve vergi ödeme yükümlülüğü doğar. Bağış alan kişi bu verginin mükellefidir. Bağışı yapan kişinin vergi sorumluluğu yoktur. Bir şirket bir kişiye araba hediye ettiyse, bu hediyeyi alan kişi veraset ve intikal vergisi mükellefi olur.
3. Yabancılar ve Yurt Dışında Yerleşik Türk Vatandaşları
Türkiye’de bulunan mal varlıklarının intikali söz konusuysa, mirasçı veya bağış alan kişinin uyruğuna bakılmaksızın vergi doğar. Yani, yurt dışında yaşayan bir Türk vatandaşı veya yabancı bir kişi, Türkiye’de bulunan bir gayrimenkulü miras alırsa vergi öder.
4. İstisna Tutarlarının Altında Kalanlar Hariçtir
Her yıl belirlenen istisna tutarlarının altında kalan intikaller veraset ve intikal vergisinden muaftır. Örneğin, 2025 yılı için belirlenen istisna tutarı 1.500.000 TL ise, miras payınız bu tutarın altındaysa vergi ödemezsiniz.
5. Ortaklık Payı Devralanlar (Şirketlerde)
Ölüm veya bağış yoluyla bir şirket hissesi devralan kişi de bu vergiye tabidir.
Ancak bazı durumlarda, belirli koşullarla bu devirler de istisna kapsamında değerlendirilebilir.
Hangi Mal Varlıkları Vergiye Tabi Tutulur?
Bu malvarlıklarını kısaca gruplandırabiliriz:
1. Taşınmaz Mallar (Gayrimenkuller)
Konut, arsa, tarla, iş yeri gibi tapulu taşınmazlar.
Miras yoluyla ya da bağış yoluyla edinilen her türlü gayrimenkul.
2. Taşınır Mallar
Motorlu kara taşıtları (otomobil, motosiklet, traktör vb.)
Değerli eşyalar (mücevher, antika, sanat eserleri gibi)
Ev eşyaları ve kişisel eşyalar (istisnalar hariç)
3. Para ve Banka Mevduatları
TL ve döviz hesapları
Vadeli veya vadesiz banka hesaplarında bulunan bakiyeler
Katılım bankası hesapları
4. Sermaye Piyasası Araçları
Hisse senetleri
Tahvil, bono gibi menkul kıymetler
Yatırım fonu katılma belgeleri
5. Şirket Ortaklık Payları
Limited, anonim veya komandit şirketlerdeki hisse payları
Şirket aktiflerindeki değerler
6. Telif, Marka, Patent ve Benzeri Haklar
Fikri ve sınai mülkiyet hakları (örneğin bir kitabın telif hakkı)
Kiralama gelirleri getiren sınai haklar (marka, lisans, patent)
7. Sigorta Tazminatları
Ölüm sigortası poliçelerinden ödenen tazminatlar
Ferdi kaza sigortası gibi poliçelerden hak sahiplerine intikal eden ödemeler
8. Kâr Payları ve Temettüler
Vefat edenin elde etmediği ancak hak kazandığı temettü gelirleri
Ölmüş kişiye ait olup daha sonra varislere ödenen kâr payları
Beyanname Ne Zaman Ve Nereye Verilir?
Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi; Türkiye’de bir kişinin vefatı sonrası mirasçılar tarafından veraset yoluyla geçen malvarlıkları için beyan edilmesi gereken resmi bir belgedir. Buna göre;
Verilme Zamanı
1. Türkiye’de Ölüm Olması Halinde:
Ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde beyanname verilmelidir.
2. Yurt Dışında Ölüm Olması Halinde:
Ölüm yurtdışında gerçekleşmişse ve mirasçılar Türkiye’deyse, 6 ay içinde beyanname verilmesi gerekir.
3. Beyanname Süresinin Başlangıcı:
Ölüm tarihi esas alınır.
İstisnai durumlar varsa (örneğin hükmen ölüm kararı), kararın kesinleşme tarihi esas alınır.
Beyannname Verilme Yeri
Beyanname şu yerlerdeki vergi dairelerine verilir:
Ölen Kişinin Yerleşim Yeri Vergi Dairesi: Türkiye sınırlarında yerleşim yeri varsa, o yerin vergi dairesine verilir.
Türkiye’de Yerleşimi Yoksa: Türkiye’de taşınmaz veya malvarlığı varsa, bu malların bulunduğu yerin vergi dairesine beyanname verilir.
Hem Yerleşim Yeri Yoksa Hem de Mal Türkiye’de Değilse: Beyanname, mirasçının Türkiye’deki ikametgahının bağlı olduğu vergi dairesine verilir.
Beyanname Verme Şekli
Elektronik ortamda beyan mümkündür (özellikle veraset intikal eden banka mevduatları için).
Ancak mirasçıların vergi dairesine giderek şahsen beyanda bulunması da sıklıkla görülür.
Beyanname verilmeden banka hesabı, taşınmaz ya da menkul kıymetlerin devri yapılmaz.
Beyan süresi içinde verilmeyen beyannamelerde ceza ve faiz uygulanır.
Veraset ve intikal vergisi taksitli ödenebilir (3 yılda, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere 6 eşit taksit).
Vergi Oranları Nasıl Hesaplanır?
Verginin matrahı, kişinin edindiği malın (para, menkul, gayrimenkul, şirket hissesi vs.) saf değeri (net değeri) üzerinden hesaplanır. Yani Edinilen Malvarlığının Toplam Değerinden Kanuni İstisna miktarının çıkarılması suretiyle belirlenir.
Veraset ve intikal vergisi artan oranlı bir sistemle çalışır. 2024 yılı itibarıyla uygulanan oranlar şunlardır:
A. Veraset Yoluyla İntikalde (Yani miras yoluyla edinmede):
| Matrah (TL) | Vergi Oranı (%) |
| İlk 1.100.000 TL için | %1 |
| Sonraki 2.600.000 TL için | %3 |
| Sonraki 5.500.000 TL için | %5 |
| Sonraki 10.900.000 TL için | %7 |
| 20.100.000 TL’yi aşan kısmı için | %10 |
Bu oranlar, yasal mirasçılar (eş, çocuk, anne, baba vs.) için geçerlidir.
B. İvazsız İntikalde (Karşılıksız – bağış, hediye gibi):
| Matrah (TL) | Vergi Oranı (%) |
| İlk 1.100.000 TL için | %10 |
| Sonraki 2.600.000 TL için | %15 |
| Sonraki 5.500.000 TL için | %20 |
| Sonraki 10.900.000 TL için | %25 |
| 20.100.000 TL’yi aşan kısmı için | %30 |
Bu oranlar, bağış ya da karşılıksız kazanç elde eden kişiler için uygulanır.
3. Vergiden İstisna Tutarlar (2024)
Belirli miktarlara kadar olan miras veya intikaller vergiye tabi değildir. Bu istisna tutarlar şunlardır:
- Eş ve çocuklar için toplam istisna: 1.015.747 TL
- Sadece eş varsa (çocuk yok): 2.028.739 TL
- Diğer kişiler için: 53.561 TL
- Para ödülleri, yarışma, piyango kazancı: %20 stopaj ayrı vergilendirilir.
4. Örnek Hesaplama
Örnek: Bir kişi babasından 4.000.000 TL miras kalıyor. Kardeşleri yok. Eş ve çocuk mirasçıdır.
- İstisna düşülür:
4.000.000 TL – 1.015.747 TL = 2.984.253 TL - Dilimlere bölerek vergi hesaplanır:
- İlk 1.100.000 TL → %1 = 11.000 TL
- Kalan 1.884.253 TL → %3 = 56.527 TL
- Toplam vergi: 11.000 + 56.527 = 67.527 TL
Muafiyet Ve İstisnalar Nelerdir?
Muafiyetler (Vergi Dışı Bırakılanlar)
a. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Yapılan Bağışlar
*Genel ve özel bütçeli idarelere,
*Belediyelere,
*İl özel idarelerine,
*Kamu yararına çalışan dernekler ve vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağış ve yardımlar,
Veraset ve intikal vergisinden muaftır.
b. Yurt dışında bulunan yabancı misyonlara yapılan intikaller
Türkiye’de ikamet etmeyen yabancı kişilerin Türkiye dışındaki malları üzerindeki intikaller bu verginin dışındadır.
İstisnalar (Belirli Tutar veya Koşullar İçin Vergi Alınmaz)
a. Eş ve Çocuklara Yapılan Miraslarda İstisna Tutarı
- Ölen kişiden miras kalan mallar için yasal mirasçılardan:
- Eşe: 2025 yılı için yaklaşık 1.015.747 TL‘ye kadar olan kısım vergiden istisnadır.
- Çocuklara ve anne-babaya: Kişi başına 253.949 TL tutarında istisna uygulanır.
b. İvazsız İntikaller (Bağış vb.) İçin Genel İstisna
Bağış, yardım veya diğer karşılıksız intikallerde her kişi için 2025 yılı itibariyle 16.875 TL tutarında istisna uygulanır.
c. Sigorta Tazminatları
Ölüm sigortasından lehdara ödenen tazminatlar için istisna uygulanır:
Eş ve çocuklara yapılan ödemelerde, kişi başına belirli bir tutar vergiden istisnadır. Bu istisna tutarı yıllık olarak değişmektedir (örneğin 2025 için yaklaşık 1.015.747 TL).
İstisnalar yıllık olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir ve yeniden değerleme oranına göre artırılır.
