Mülkiyet hakkı ile ilgili yapılan her idari başvuru dava açma süresini yeniden canlandırır.
Mülkiyet hakkı, Uluslararası sözleşmeler ve Anayasa ile güvence altına alınan ve temel hak ve özgürlüklerden biridir. Bu hak, zaman ötesi niteliğinden ötürü zamanaşımına uğramamaktadır. Bu durum dikkate alındığında mülkiyet hakkını ilgilendiren bir konuda 2577 sayılı Kanun’un 10. maddesi kapsamında her zaman başvuru yapılabilir. Bu başvurunun reddi veya 60 gün içinde cevap verilmeyerek zımnen reddi üzerine 60 gün içinde de idari mahkemelerde dava açılabilir.
Konuyla ilgili Danıştay dairelerinin verdiği birçok karar olmakla birlikte örnek olması açısından Danıştay 14. Dairesinin bir kararını aşağıda paylaşıyoruz.
Danıştay 14. Dairesinin E: 2011/15162; K: 2012/7461 Sayılı Kararı
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : Av. …
Karşı Taraf : Kültür ve Turizm Bakanlığı
İstemin Özeti : Eskişehir 2. İdare Mahkemesi’nin 26/05/2011 günlü ve E:2010/1350, K:2011/564 sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …..
Düşüncesi : Davacının mülkiyet hakkını ilgilendiren bir konuda işlem yapılması istemiyle 2577 sayılı Kanun’un 10. maddesi uyarınca yaptığı en son başvurusunun reddi üzerine süresinde dava açıldığından, davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin temyize konu Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, işin gereği görüşüldü:
Dava; Kütahya İli, Merkez, Balıklı Mahallesi, … pafta, … ada, … sayılı parsel üzerinde yer alan ve Taşınmaz Kütür ve Tabiat Varlıklarını Yüksek Kurulu’nun 17.07.1987 günlü, 3552 sayılı kararı ile II. Grup korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescilinin devamı uygun bulunan taşınmazın tescil kaydının kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin 24.09.2010 günlü, 596 sayılı Kütahya Kültür ve Tabiat Varıkları Koruma Bölge Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesinin Kararı
İdare Mahkemesince; yapının tescil kaydının kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun,
- 2577 sayılı Kanun’un 11. maddesi kapsamında olduğu,
- Yapının tescil edilmesine dair 17.07.1987 günlü Kurul kararının davacıya tebliğ edildiğine dair dosyada bir bilginin bulunmadığı,
- Ancak 2007 yılında yapılan başvurular sırasında yapının tescil edildiğinin öğrenilmiş olduğunun kabulünün gerektiği,
- Dolayısıyla yapının tescil edilmesine ilişkin işlemin en genç 2007 yılında öğrenildiği açık olduğundan,
Bu tarihten itibaren 2577 sayılı Kanunun 7. ve 11. maddesinde öngörülen süreler geçirildikten sonra, 2010 yılında yeniden yapılan başvurunun reddedilmesi üzerine açılan davada süre aşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bu karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.
İlgili Mevzuat
Anayasa’nın 35. maddesinde; herkesin, mülkiyet ve miras haklarına sahip olduğu, bu hakların ancak kamu yararı amacıyla ve kanunla sınırlanabileceği düzenlenmiştir.
Öte yandan; Anayasa’nın 90. maddesinin beşinci fıkrasında yapılan değişiklikle iç hukukumuzun bir parçası haline gelen uluslararası sözleşmelerden biri olan Avrupa İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme’ye Ek Protokol’ün 1. maddesinde:
“Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir.” denilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7. maddesinde; dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde 60 gündür. Vergi mahkemelerinde ise 30 gündür.
Aynı Kanunun 10. Maddesine göre; ilgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. 60 gün içinde cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. İlgililer 60 günün bittiği tarihten itibaren dava açabilirler. 60 günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse ilgili bu cevabı isteminin reddi sayarak dava açabileceği gibi kesin cevabı da bekleyebilir. Bu takdirde dava açma süresi işlemez. Ancak bekleme süresi başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemez. Dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde 60 günlük sürenin bitiminden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılabilir.
Dava Konusu Olay
Dosyanın incelenmesinden; Kütahya Merkez, Balıklı Mahallesi … pafta, … ada, … sayılı parsel üzerinde yer alan yapı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu’nun 17.07.1987 günlü 3552 sayılı kararı ile II. Grup korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. Davacı tescil kaydının kaldırılması istemiyle başvuruda bulunmuştur. Bu isteme ilişkin olarak Kütahya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Müze Müdürlüğü uzmanlarınca yerinde denetim sonucu hazırlanan 07.08.2007 günlü rapor sunulmuştur.
Eskişehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca yapılan değerlendirme sonucunda alınan 18.09.2007 günlü 2150 sayılı kararla mezkur başvurunun reddine karar verilmiştir.
Akabinde davacı söz konusu raporda, Kütahya İli, Merkez, Balıklı Mahallesi … pafta, … ada, … sayılı taşınmazının tescil kaydının kaldırılmasının uygun olduğu görüşünün belirtildiğinden bahisle Kütahya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna tescil kaydının kaldırılması isteminin yeniden değerlendirilmesi talebiyle başvurmuştur. Bu başvurusunun da 24.09.2010 günlü 596 sayılı karar ile reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Danıştay’ın Değerlendirmesi – Mülkiyet Hakkı
Anayasal güvence altındaki temel hak ve özgürlüklerden olan mülkiyet hakkının kullanılabilmesi için, ilgililerin, gerekli işlemin yapılmasını idareden her-zaman isteyebilecekleri açıktır. Bu durum mülkiyet hakkının zaman ötesi niteliğinden kaynaklanmaktadır.
Anayasa Mahkemesi’nin 10.04.2003 günlü, E:2002/112, K:2003/33 sayılı ve 17.03.2011 günlü, E: 2009/58, 2011/52 sayılı kararlarında da bahsedildiği üzere, hukukun genel ilkelerinden birisi de mülkiyet hakkının zaman ötesi niteliği, başka bir anlatımla mülkiyet hakkının zamanaşımına uğramamasıdır. Mülkiyet hakkının bu niteliğinden dolayı, mülkiyet hakkı ile ilgili konularda gerekli işlemin yapılması isteminin idarece reddedilmiş olması halinde, aynı konuda 2577 sayılı Kanun’un 10. maddesi uyarınca idareye tekrar başvurulmasına ve başvurunun reddi halinde ret işlemine karşı dava açılmasına bir engel bulunmamaktadır. Her yeni başvuru üzerine idarece tesis edilecek işlem için 2577 sayılı Yasanın 7. maddesinde öngörülen 60 günlük süre içinde dava açılması mümkündür.
Bu durumda; davacı mülkiyet hakkını ilgilendiren bir konuda işlem yapılması istemiyle 2577 sayılı Kanun’un 10. maddesi uyarınca başvuru yapmıştır. Yaptığı en son başvurusunun reddi üzerine de süresinde dava açılmıştır. Bu durum dikkate alındığında, daha önceden aynı konuda yaptığı başvuru tarihinde işlemden haberdar olduğu gerekçesiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin temyize konu Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Sonuç
Açıklanan nedenlerle;
1-Eskişehir 2. İdare Mahkemesi’nin 26/05/2011 günlü, E:2010/1350, K:2011/564 sayılı kararının bozulmasına,
2-Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
3-Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 06.11.2012 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
İdari davalar ile ilgili olarak Ankara İdare Avukatı başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
