Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Fazla mesai, Kanunda belirlenen sürelerden daha fazla süre ve bedeli ödenmesi karşılığında çalışmayı ifade eder. 4857 sayılı İş Kanunu gereğince haftalık çalışma saati işçi statüsünde olanlar bakımından 45 Saat olarak belirlenmiştir. Bu süreyi aşan çalışmalar Fazla Mesai’dir.

Fazla çalışmaya ilişkin temel uralar İŞ KANUNU ve İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ’nde düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin 4/1-2 hükmüne göre; “Fazla çalışmanın her saati için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.

Fazla sürelerle çalışmalarda her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.”

Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir.

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.” İş Sözleşmesinde 40 saat haftalık çalışma süresi olarak belirlenmiş ise bunu aşan her saat fazla çalışma olarak kabul edilir.

Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Nasıl Hesaplanıyor? | 2023

Fazla mesai ödemesi, normal ücretin % 50 artırımlı olarak ödenmesi ile yapılır.

Ulusal bayram ve resmi tatillerde mesai yapılması halinde ise her bir saat için 2 katı ücret ödenmesi gerekir.

Aylık brüt ücretin 225’e bölünmesiyle saatlik çalışma ücreti belirlenir.

Örneğin 13.500 TL brüt ücret alan bir işçinin saatlik ücreti 60 TL’dir.

Her bir fazla 1 saatlik çalışma ücreti buna göre 90 TL’dir. 20 saat fazla çalışmanın karşılığı 1800 TL’dir.

Saatlik Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Her bir saat için geçerli olan mesai ücreti, Brüt Ücretin 225’e bölünmesi suretiyle belirlenir. Yasal çalışma süresi 9 saat ve aylık 25 çalışma günü var olduğu kabul edilmesi sebebiyle aylık çalışma süresi 225 olarak belirlenmiştir. Fazla mesaiye dair hesaplamada bu değerler ve brüt ücret dikkate alınır.

Bu ücretin günlük 7,5 saat çalışma süresiyle çarpılması suretiyle de “Günlük Çalışma Ücreti” belirlenmiş olur.

Fazla Mesai Ücreti Neye Göre Belirlenir?

Fazla mesai ücreti, çalışmaya esas günlük ve saatlik ücrete göre Yönetmelik hükümleri kapsamında belirlenir. İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ hükümlerinde belirlenen hesaplama kriterleri geçerlidir.

Fazla Çalışma Ücreti İle İlgili Yasalar Ne Diyor?

4857 sayılı İş Kanunu’nda Yer Alan Düzenlemeler

Ücret hesap pusulası

Madde 37 – İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır.

Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.

Bu işlemler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.

Fazla çalışma ücreti

Madde 41 – Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.

Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.

Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.

İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.

63 üncü maddenin son fıkrasında yazılı sağlık nedenlerine dayanan kısa veya sınırlı süreli işlerde ve 69 uncu maddede belirtilen gece çalışmasında fazla çalışma yapılamaz.

Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir.

Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.

(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/4 md.) Bu Kanunun 42 nci ve 43 üncü maddelerinde

sayılan hâller dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.

(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/4 md.) Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, bu Kanunun 42 nci ve 43 üncü maddelerinde sayılan hâllerde haftalık otuz yedi buçuk saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir.

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmaların ne şekilde uygulanacağı çıkarılacak

yönetmelikte gösterilir.

Ayrıca fazla çalışmaya dair İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ’nde düzenlemeler bulunmaktadır.

Bu ve benzeri pek çok konu ile ilgili destek ve danışmanlık almak için hemen OR Hukuk ve Danışmanlık ile iletişime geçin!