Elbirliği mülkiyeti, mülkiyetin paylara ayrılmadan hak sahibi olanların geneline yayılmış halini ifade etmektedir ve bu şekilde mülkiyet ancak belirli hallerde söz konusu olur. Mülkün parçalara ayrılarak kişilere pay oranlarında özgülenmesi ve adlarına tescili bu mülkiyet şeklinde söz konusu olmaz. Ancak tapu vb. sicillerde ortaklaşa mülkiyetin kimler arasında var olduğu kayıt altına alınmış durumdadır. Bu şekilde olay sahipleri aynı oranda ve genele yayılmış şekilde mülkte hak sahibi olur.
Kanunda elbirliği mülkiyetini doğuran hukukî ilişkilerin tamamı “ortaklık” kavramı ile ifade edilmiştir. Bir mülk üzerinde elbirliği mülkiyeti söz konusu ise hak sahipleri, mülkiyetin doğmasına sebep olan hukukî ilişkiye göre belirlenir.
Her bir hak sahibi, mülkiyete konu taşınır ve taşınmaz mallar üzerinde pay sahibidir ancak mülkiyet diğer pay sahiplerinin paylarından ayrılmamış vaziyette olup mülkiyetin içerisinde onların payları ile birlikte mevcudiyetini korur. Elbirliği mülkiyeti 4721 sayılı TMK’nın ilgili maddelerinde düzenleme altına alınmıştır.
“4721 sayılı Türk Medeni Kanunu
- Elbirliği mülkiyeti
Kaynakları ve niteliği
Madde 701- Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir.
Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır.
- Hükümleri
Madde 702- Ortakların hakları ve yükümlülükleri, topluluğu doğuran kanun veya sözleşme hükümleri ile belirlenir.
Kanunda veya sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça, gerek yönetim, gerek tasarruf işlemleri için ortakların oybirliğiyle karar vermeleri gerekir.
Sözleşmeden doğan topluluk devam ettiği sürece, paylaşma yapılamaz ve bir pay üzerinde tasarrufta bulunulamaz.
Ortaklardan her biri, topluluğa giren hakların korunmasını sağlayabilir. Bu korumadan bütün ortaklar yararlanır.”
Elbirliği mülkiyeti, TMK’da düzenlenen ve kendine özgü hukuki rejimi bulunan bir mülkiyet şekli olup, bu mülkiyet şekli kanundan ya da sözleşmeden kaynaklanabilir.
Elbirliği Mülkiyeti İle Paylı Mülkiyet Arasındaki Fark Nedir?
Elbirliği mülkiyetinde, hak sahiplerinin hisse oranları belirsiz olduğundan, mülkiyete tabi malvarlığı değeri tek bir hak sahibi tarafından satılamaz. Ancak hak sahibi payını satarak diğer hak sahiplerine devredebilir. Mülkiyetle ilgili herhangi bir hukuki işlem, ortakların birlikte aynı doğrultuda alacakları tek bir kararla yapılabilir. Ancak paylı mülkiyette hak sahipleri paylarına ilişkin hukuki işlemleri tek başlarına yapmak hakkına sahiptir.
Paylı mülkiyet durumunda, her ortak, kendi payının haklarına ve yükümlülüklerine sahiptir. Bu payı rehnedebilir, alacaklılar tarafından haczedilebilir ve devredebilir. Ancak elbirliği mülkiyeti durumunda, mirasçılardan hiçbiri kendi payını satma veya devretme yetkisine sahip değildir. Her bir mirasçı, hak sahibi olup, pay sahibi değildir.
Paylı mülkiyette ortaklardan her biri kendi payının hak ve yükümlülüklerine sahiptir. Ancak elbirliğinde paylı mülkiyette olduğu gibi diğer ortaklardan bağımsız ve tek başına tasarrufta bulunmak hukuken mümkün değildir.
*Paylı mülkiyet satış vb. hallerde sona erebilir. Ancak elbirliği mülkiyeti, malın devri, topluluğun dağılması veya paylı mülkiyete geçilmesiyle sona erer (TMK Md. 703).
Elbirliği Mülkiyeti Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar?
Elbirliği mülkiyeti öncelikle kanundan kaynaklanan ve genelde birden fazla mirasçının söz konusu olduğu miras bırakandan intikal eden malvarlığı değerleri bakımından uygulama alanı bulan “ortaklaşa mülkiyet” şeklidir. Hukuki dayanağı 4721 sayılı TMK ve ilgili diğer kanunlardır.
Ayrıca kanunun izin verdiği dairede sözleşme ile de elbirliği mülkiyeti ilişkisi kurulabilir ve belirli bir süre bu ilişkinin devamı taraflarca kayıt altına alınabilir.
Elbirliği Mülkiyetinde Satış İşlemleri Nasıl Yapılır?
Elbirliği mülkiyetine konu mala ilişkin kişilerin haklarına erişmeleri bakımından özellikle taşınmazlarda aynen taksime imkan varsa bu şekilde aynen taksimin mahkemece uygun bulunmaması halinde satış yoluyla giderim söz konusu olur. Bunun için öncelikle ortaklığın giderilmesi denilen davanın açılması ve mahkemece satış yoluyla ortaklığın giderilmesine hükmetmesi gereklidir. Ortaklığın giderilmesi davası açılmasında öncelikle arabulucuya başvurulması gereklidir.
Ancak satış suretiyle taksimde ise malın ‘satış memurluğu’ kanalıyla satışa çıkarılması ve belirlenecek muhammen bedel üzerinden satışı ve sonrasında elde edilecek ücretin malda hakkı ve payı bulunanlara payları oranında taksim edilmesi söz konusu olur. Satış suretiyle ortaklığın giderilmesinde satış işlemleri de Online yapılmakta ve ihale internet üzerinden gerçekleştirilmektedir.
Satış işlemleri güncel belirlenen değer üzerinden yapılır ve malda % 20 -‘den fazla pay sahibi olan kişi teminat göstermeden ihaleye katılma hakkında sahiptir.
Elbirliği Mülkiyetinin Sona Ermesi Nasıl Gerçekleşir?
Elbirliği mülkiyeti, malın devri, topluluğun dağılması veya paylı mülkiyete geçilmesiyle sona erer (TMK Md. 703).
Özellikle mirasa konu mallarda elbirliği mülkiyeti söz konusudur ve her bir mirasçının pay oranı mirasçılık belgesinde belirlenen oran miktarındadır. Elbirliği mülkiyeti sıralanan hallerde sona erer.
Elbirliği Mülkiyetinde Tasarruf İşlemleri Kimin Onayıyla Yapılabilir?
Elbirliğinde paylı mülkiyette olduğu gibi diğer ortaklardan bağımsız ve tek başına tasarrufta bulunmak hukuken mümkün değildir. Bu durum TMK’da “Kanunda veya sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça, gerek yönetim, gerek tasarruf işlemleri için ortakların oybirliğiyle karar vermeleri gerekir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Mülkiyetle ilgili herhangi bir hukuki işlem, ortakların birlikte aynı doğrultuda alacakları tek bir kararla yapılabilir.
3 Responses
Elbirliği mülkiyeti olan bir tarla hissedarlarından bir tanesi kendi hissesini satmak istemediğinde paylı mülkiyeti çevrilmektedir paylı mülkiyete çevrildikten sonra diğer hissedarlar kendi hisselerini sattığında o hisseleri alacak olan şahıs hissesini satmak istemeyen şahsın hissesini satın alabilir mi ortaklığın giderilmesi davası açabilir mi yani paylı mülkiyette diğer bir ortak diğer Ortağın hissesini ortaklığın giderilmesi davası gibi davalar açarak elinden alabilir mi veya açık artırmayı çıkartabilir mi
hissedarlar isteyebileceği gibi, hissederlardan alacaklı olan bir kişi dahi isteyebilir. örnek vermek gerekirse, diyelim ki siz bizim avukatlığını yaptığımız x banka şubesinden kredi çektiniz ve ödemenizi yapmadınız. biz alacaklı vekili olarak sizin hissenizin satılmasını, bununda ortaklığın giderilmesi davası sonuçlandıktan sonra halka açık bir şekilde, icra dairesi marifetiyle açık arttırmaya çıkarılmasını, elde edilecek gelirin, alacağımız kısmına denk gelecek tutarının banka hesabımıza yatmasını dahi isteyebiliriz.
Merhaba,
Elbirliği mülkiyetinde olan bir dükkan satılmak istendiğinde satış vergisi hissedarlar (4kişi) arasında eşit olarak pay mı edilir, yoksa tüm hissedarlar bu parayı ayrı, ayrı öderler mi?
Kolay gelsin