Ara Karar Nedir?
Ara karar, yargılamanın sona ermesi sonucunu doğurmayan, delillerin toplanması ve usulü işlemlerin sağlıklı bir şekilde yürümesini sağlayan, yargılamanın seyrini belirleyen kararlardır. Bu anlamda mahkemenin düzenlendiği tensip zaptında duruşma günü tayin etmesi, taraflara tebligat yapılması, tanık bildirmek üzere süre vermesi, keşif ve bilirkişi incelemesine dair kararlar ara karar mahiyetindedir.
Ara Karar İle Nihai Karar Arasındaki Fark Nedir?
Ara kararlar yargılamanın devam etmesini sağlarken; nihai kararlar yargılamayı sonlandırır ve hakimin dosyadan el çekmesi neticesini doğurur. Görevsizlik kararı, davanın kabulüne ya da reddine dair karar verilmesi, düşme kararı gibi kararlar nihai kararlardır. Nihai kararlar usule ya da esasa ilişkin olabilir. Uyuşmazlığı çözüme kavuşturan mahiyetteki nihai kararlar esasa ilişkin nihai kararlardır.
Hakim ara karardan tarafların itirazı üzerine yahut re’sen dönebilirken; nihai karar ile dosyadan el çektiğinden, nihai karardan dönmesi mümkün değildir.
Ara Karar Ne Zaman Verilir?
Ara kararlar yargılamanın başında tensip zaptı ile, duruşmalar devam ederken de duruşma sırasında yahut duruşma sonunda hakim tarafından verilir. Hakim yargılamanın seyrine göre re’sen yahut da tarafların talepleri doğrultusunda ara kararlar verir. Ara kararlar bazen bir talebin kabulü ya da reddi şeklinde olabileceği gibi, hakimin davayı aydınlatma görevi çerçevesinde re’sen de kurulabilir.
Hangi Hâllerde Mahkeme Ara Karar Verir?
Delillerin toplanması, taraf teşkilinin sağlanması, taraflara beyanda bulunmak üzere süre verilmesi, itiraz ve def’ilerin değerlendirilmesi, tarafların uyuşmazlığın esasını çözen mahiyette olmayan taleplerinin değerlendirilmesi gibi hallerde verilen kararlar ara karar mahiyetindedir.
Ara Karara İtiraz Edilebilir Mi?
Ara kararlar hakim kararı olduğundan bu kararlara istisnalar hariç itiraz etmek mümkündür. Bazı ara kararlara karşı bir üst mahkemeye itiraz edilirken bazı ara kararlara karşı kararı veren mahkemeye itiraz edilebilir. İtiraz süresi genellikle yedi gündür ancak her somut olaya göre kanun hükümlerini inceleyerek hareket etmek gerekir çünkü farklı süreler belirlenmiş olması ihtimali mümkündür. Bazı ara kararlara müstakilen itiraz etmek mümkünken, bazı ara kararlara ancak nihai kararlar birlikte itirazı edilebilir. Örneğin ihtiyati tedbir talebinin reddine dair ara karar müstakilen itiraza tabi iken, zamanaşımı def’inin reddine dair ara karar esas hükümle birlikte itiraza tabidir. Bu durumun her somut olaya göre ayrı değerlendirilmesi gerekir.
Ara Kararlar Duruşma Sürecini Nasıl Etkiler?
Ara kararlar yargılama sürecinde verilen geçici kararlardır ve davanın esasını çözmezler. Genellikle usule ilişkindirler ve yargılamayı hızlandırma amacını taşırlar. Ara kararlar doğrultusunda deliller toplanır ve dosya karar verme aşamasına gelir. Bu nedenle ara kararların doğru verilmesi ve zamanında yerine getirilmesi duruşma aralarının fazla uzamamasını ve yargılamanın makul sürede tamamlanmasını sağlar. Mahkeme usul ekonomisini göz önüne alarak ara kararları titizlikle vermelidir. Aksi halde hatalı yahut gereksiz ara kararlar nedeniyle duruşmalar ve yargılamalar uzayabilmektedir.
