“5237 sayılı Türk Ceza Kanunu
Mühür bozma
Madde 203- (1) Kanun veya yetkili makamların emri uyarınca bir şeyin saklanmasını veya varlığının aynen korunmasını sağlamak için konulan mührü kaldıran veya konuluş amacına aykırı hareket eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.”
Mühür bozma suçu kendilerine kanunla verilmiş yetkiler kapsamında ilgililerin yaptıkları mühürleme ve var olan şeyi aynen koruma işlemine karşı işlenen ve bunu sağlamaya dönük konulmuş mührü ortadan kaldıran bir suçtur.
Mühür bozmak suretiyle suç işlenebileceği gibi mühürlemenin amacına aykırı şekilde faaliyete devam etmesini sağlama, kullanma vb. günü birlik işlerin halen devam ettirilmesi de madde hükmüne göre suç teşkil edecektir. Mühürlemeden kasıt yapılan işin sürdürülmesine engel olmak ve fiilen yapılmasını ortadan kaldırmaktır ve buna adli veya idari bir karar sonucunda hükmolunur ve idare eliyle bu karar icra edilir.
Resmî makamlarca usulüne uygun konulan mührü kaldırmak veya fiziksel olarak konulan mührü kaldırmamakla birlikte mührün konuluş amacına aykırı olarak faaliyet yürütmek şeklinde iki ayrı eylemle suç işlenebilmektedir.
Mühürlenen inşaat şantiyesinde inşaata girilerek devam edilmesi, işyerinin faaliyette men edilmesine rağmen işletilmesi, kaçak elektrik kesilerek mühürlenmiş olmasına rağmen elektrik kullanmaya devam olunması, ruhsatın bulunmadığı için kapatılan işyerinde faaliyeti devam etmesi bu suçun oluşumuna dair örneklerdir.
Mühür Bozma Suçunun Oluşması İçin Hangi Şartlar Gerekir?
Mühürleme işleminde yetkili bir kamu görevlisi ya da kamu görevi yapan bir yetkili var olmalı ve bu yetkili tarafından görev alanı dahilinde bir şeyin aynen korunması konusunda yapılan mühürleme işlemi kaldırılmalı ve bu kaldırma bakımından bir hukuka uygunluk nedeni söz konusu olmamalıdır.
Kollukça fuhuş yapıldığı gerekçesiyle kapatılan ve mühürlenen bir işyerinin konulan mührünün sökülmesi ile bu suçun oluştuğu kabul edilmektedir.
TCK’nin 203 üncü maddesi, esasta bir şeyin saklanmasını veya varlığının olduğu gibi muhafazasını sağlamak üzere, kanunun veya yetkili makamların emrine uyularak konulmuş mührün kaldırılmasını cezalandırmaktadır. Burada mühürleme işleminin amacı devlet yönetiminin bir şeyi koruma altına alma ve başkalarının tasarrufunu önleme iradesinin konulan mühürle açıklanması olup, bu iradeyi etkisiz duruma getirerek onu ihlal eden herhangi bir eylem gerçekleştiği takdirde suç işlenmiş olacaktır. Bu nedenle, yasaya uygun biçimde konulan bir mührün varlığı, mühür bozma suçunun ön koşuludur.
Mühür bozma eylemi hukuka aykırı olmalıdır.
Mühür Bozma Suçunda Fail Kim Olabilir?
Mühür bozma suçunda herkes fail olabilir. Mühürlemenin yapıldığı yerin maliki, kiracısı, işleticisi veya müşterisi her kişi bu fiili işleyebilir. Mühürleme işlemini bozan ve konuyla ilgisi olmayan bir kişi de fail olabilir.
Suçun mağduru kamu ve genel anlamda toplumdur. Kamu idaresinin mühür koyma ve olanı aynen koruma iradesine aykırı bir suç söz konusudur.
Mühür Bozma Suçu Kasten Mi İşlenmelidir?
Suç kasten işlenebilen bir suçtur. Kişi mührü bozmak ve koruma altındaki eşyaya erişmek veya yere girmek suretiyle bilerek ve bilinçli bir eylemle bu suçu işlemiş olmalıdır.
İdari Mühür İle Adli Mühür Arasındaki Farklar Nelerdir?
Hukuken idari mühür ve adli mühür ayrımı mümkün değildir. Mühür, genelde idari merciler Belediye ve mülki amirlikler tarafından rabtedilen bir resmi işleme dayanır ve mühür rabtedilen yere buna dair uyarı metni de iliştirilir.
Genelde İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre işyerleri mühürlenir ve Yönetmeliğin 40 ıncı maddesi bunu düzenlemektedir:
a) Kapatma kararı işyeri sahibine veya kanunî temsilcisine tebliğ edilir ve kapatma işlemine hazırlanması için azami yirmi dört saat süre tanınır.
b) Kapatma işleminde işyeri sahibi ve/veya kanunî temsilcisi hazır bulundurulur.
c) Kapatılan yerden, kapanma süresince bozulabilecek mallar ile kişinin özel ve zarurî eşyalarının çıkarılmasına izin verilir.
d) Kapatma işleminde yangın, su baskını, hırsızlık gibi durumları önleyici tedbirler alınır.
e) İşyerinin pencere ve kapıları kapatılmak suretiyle dışarıyla teması kesilir.
f) İşyerinin dışa açılan bütün kapıları mühürlenir.
g) Kapatma tutanağında kapatma nedeni, tarihi ve saati belirtilir ve hazır bulunanlar tarafından imzalanır.
h) İşyeri sahibi veya kanunî temsilcisinin imzadan kaçınması halinde, bu durum tutanakta belirtilir.
Kapatılan yerin tekrar açılmasında da açılış tarihi ve saati yazılarak açma ve teslim tutanağı hazır bulunanlar tarafından imzalanır.
2559 sayılı PVSK’nın 8’inci maddesine göre de;
Polisçe kat’i delil elde edilmesi halinde;
A) Kumar oynanan umumî ve umuma açık yerler ile her çeşit özel ve resmi kurum ve kuruluşlara ait lokaller,
B) Mevzuata aykırı bir şekilde uyuşturucu madde imal edilen, satılan, kullanılan, bulundurulan yerler,
C) Mevzuata aykırı faaliyet gösteren genelevler, birleşme yerleri ve fuhuş yapılan evler ve yerler,
D) Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Anayasal düzenine, genel güvenliğe ve genel ahlâka zararı dokunacak oyun oynatılan, temsil verilen, film veya video bant gösterilen yerler ile internet üzerinden yapılan yayınlara izin verilen yerler,
E) Derneklere, sendikalara, loca ve kulüplere, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile benzeri kurum ve kuruluşlara ait ve yalnız üyelerinin yararlanması için açılan lokallerden, birden fazla denetim sonunda ve yazılı ihtara rağmen, iç yönetmeliğine aykırı faaliyet göstererek umuma açık yer durumuna geldiği tespit edilenler,
F) (Ek: 28/12/2006-5571/1 md.) Her türlü denize elverişli araçlarla günübirlik tur düzenleyen veya her türlü mal ve hizmet satanlardan, müşteriye faaliyetlerini duyururken veya müşteri kabul ederken çevreyi veya müşteriyi rahatsız edecek yöntemler kullananlar,
Mahallin en büyük mülkî amiri tarafından otuz günü geçmemek üzere geçici süreyle faaliyetten men edilir.
Bu men etme işlemi de bir mühürlemedir ve yapılan işlem idari bir kararla icra edilir.
Mühürlemede adli ve idari mühür şeklinde bir ayrım söz konusu değildir. Mühürleme genel anlamda yetkili idari merciler eliyle yapılan ve kimi zaman da yargı kararının icrası kapsamında icra edilen bir işlemdir.
Dolayısıyla mühürleme çoğu zaman bir idari işlemdir ancak yasal dayanağı idari bir karar veya adli bir karardır. Bu bakımdan mühürlemenin yasal dayanağı yönüyle ayrım yapılabilir ancak adli ve idari mühür ayrımı fiilen yanlış bir tanımla olacaktır.
Mühür Bozma Suçunun Cezası Ne Kadardır?
Suç için seçenekli yaptırımlar öngörülmüştür. Suç failine altı aydan üç yıla kadar hapis veya adli para cezası verilir.
Mühür Bozma Suçunda Görevli Ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Suçun işlendiği yer Asliye Ceza Mahkemesinde yargılama yapılır ve dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.