Ortaklığın giderilmesi, elbirliği altında olan veya pay oranları belirlenmemiş bulunan paylı mülkiyete konu taşınmaz ve taşınır mallarda, ortakların paylarının belirlenmesi ya da mülkiyet kaynaklı alacaklarını elde edilmesi amacıyla açılan bir dava türüdür.
Özellikle mirasçılara intikal eden verasetlerde bu davalar söz konusu olmaktadır.
Ortaklığın giderilmesi uygulamada iki şekilde yapılmaktadır:
a) Aynen taksim suretiyle giderme,
b) Satış suretiyle giderme.
Bu konuda mahkeme karar almaya yetkilidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davası taşınmazın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesinde açılması gereken bir davadır. Taşınırlar bakımından ise tescil kaydı söz konusu ise bu kayda göre ilgili Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açılmalıdır. Ancak belirtmek gerekir ki, ortaklığın giderilmesi davası açılabilmesi için, dava açmadan önce arabulucuya başvurma şartı getirilmiştir. 01.09.2023 tarihinden sonra açılacak davalarda arabulucuya başvurma zorunludur ve bu durum dava şartıdır.
İzale-i Şuyu Davası Kime Karşı Açılmaktadır?
Ortaklığın giderilmesi anlaşma ile de sağlanabilir. Ancak anlaşma sağlanamayan hallerde Ortaklığın giderilmesi taşınır veya taşınmazda pay sahibi olan bütün maliklere karşı açılan bir dava türüdür. Bütün paydaşlar ve malda hakkı bulunanlar davaya dahil edilmeden ortaklığın giderilmesi davasından sonuç almak mümkün olmaz.
Bu davayı her paydaş, diğer paydaşlara karşı açabilir. Farklı zamanlarda açılan davaların birleştirilmesi de söz konusu olabilecektir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasının Şartları
* Arabulucuya başvurulmuş olması (01.09.2023 tarihi itibariyle),
* Ortaklığa konu malların paylaşılması konusunda sonuç alınamamış olması,
* Paylı mülkiyeti devam ettirmeye dair hukuki bir sonuç doğurmaya elverişli bir yükümlülük kaydı davaya konu mal bakımından söz konusu olmamalıdır,
* Kanunda düzenlenen uygun olmayan bir zamanda davanın açılmamış olması.
* Ortak mülkiyete konu malın paylaştırılmasının, malın özgülendiği amaç itibariyle söz konusu olmaması ve fiilen buna imkan bulunmamasına dair bir sınırlayıcı işlem var olmaması.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Ne Kadar Sürer?
Ortaklığın giderilmesi davası davaya konu malda pay sahibi kişinin sayısına bağlı olarak ve malın niteliğine ve değerine göre değişen sürelerde sonuçlanabilmektedir. En kısa süre olarak 12 ay verilebilirse de 18 ilâ 30 ay arasında süren davalar da söz konusu olabilmektedir. İstinaf başvurusu ve kararın kesinleşmesi bakımından bu süre daha da uzayabilmektedir.
Hangi Durumlarda Ortaklığın Giderilmesi Davası Açılamaz?
4721 salı TMK’da düzenlenen haller itibariyle;
* Paylı mülkiyeti devam ettirmeye dair hukuki bir sonuç doğurmaya elverişli bir yükümlülük kaydı davaya konu mal bakımından söz konusu ise,
* Kanunda düzenlenen uygun olmayan bir zamanda davanın açılmış olması halinde,
* Ortak mülkiyete konu malın paylaştırılmasının, malın özgülendiği amaç itibariyle söz konusu olmaması ve fiilen buna imkan bulunmaması,
Durumunda bu dava açılamaz ve açılmış ise usulen reddi gerekir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Sonucunda Ne Olur?
Ortaklığın giderilmesi davası sonucunda malın aynen taksimine ya da satış suretiyle taksimine karar verilir. Aynen taksimde pay etme karara uygun olarak yerine getirilir.
Ancak satış suretiyle taksimde ise malın icra dairesi ‘satış memurluğu’ kanalıyla satışa çıkarılması ve belirlenecek muhammen bedel üzerinden satışı ve sonrasında elde edilecek ücretin malda hakkı ve payı bulunanlara payları oranından taksim edilmesi söz konusu olur. Satış suretiyle ortaklığın giderilmesinde satış işlemleri de Online yapılmakta ve ihale internet üzerinden gerçekleştirilmektedir.